سیاست آمریکا در قبال اوکراین پس از سال‌ها حمایت قاطع در ۱۰ روز تغییر کرد!
سیاست آمریکا در قبال اوکراین پس از سال‌ها حمایت قاطع در ۱۰ روز تغییر کرد!
هم‌زمان با نزدیک شدن اوکراین به سومین سالگرد تهاجم تمام‌عیار روسیه، مسیر مورد انتظار این کشور برای دستیابی به صلحی مطلوب و پایدار در عرض چند روز توسط دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، دگرگون شد.
کی‌یف سال‌ها از حمایت قاطع متحدان خود در ایالات متحده و اروپا بهره‌مند بود؛ حمایتی که شامل کمک‌های حیاتی نظامی و مالی برای دفاع در برابر حملات فرسایشی مسکو می‌شد.
اما زمانی که ترامپ هفته گذشته تماس تلفنی طولانی‌ای با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برقرار کرد—و عملاً سال‌ها سیاست آمریکا برای منزوی کردن رهبر روسیه به دلیل تجاوزگری‌هایش را لغو کرد—این اقدام در کی‌یف و دیگر پایتخت‌های اروپایی به‌عنوان نشانه‌ای از تضعیف اتحاد آن‌ها برای مهار مسکو تلقی شد.
در ادامه، جدول زمانی این رویدادها ارائه شده است:
چهارشنبه، ۱۲ فوریه
در یک تماس ۹۰ دقیقه‌ای، ترامپ و پوتین توافق کردند مذاکراتی را برای پایان دادن به جنگ آغاز کنند؛ اقدامی که در روسیه با استقبال گسترده مواجه شد، اما ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، هشدار داده بود که در صورت کنار گذاشته شدن اوکراین از این مذاکرات، این روند می‌تواند «بسیار خطرناک» باشد.
با اینکه ترامپ بلافاصله پس از تماس با پوتین با زلنسکی نیز صحبت کرد، پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، همان روز اعلام کرد که عضویت اوکراین در ناتو—موضوعی که کی‌یف آن را راهی برای محافظت از کشور و اروپا در برابر حملات آینده روسیه می‌داند—امری غیرواقع‌بینانه است. او پیشنهاد کرد که اوکراین امید خود را برای بازپس‌گیری تمامی سرزمین‌هایش کنار بگذارد؛ دیدگاهی که شباهت قابل توجهی به موضع مسکو دارد.
سرعت سرسام‌آور تغییر سیاست آمریکا در قبال اوکراین و روسیه، بسیاری از اوکراینی‌های خسته از جنگ را با این احساس مواجه کرد که در تصمیم‌گیری درباره آینده خود کنار گذاشته شده‌اند و بیم آن دارند که توافقی که از سوی واشنگتن و مسکو به آن‌ها تحمیل شود، منجر به از دست رفتن بخش‌هایی از سرزمینشان و آسیب‌پذیری بیشتر در برابر تجاوزات آینده روسیه شود.
جمعه، ۱۴ فوریه
رهبران اروپایی برای نخستین بار فرصت یافتند تا در کنفرانس امنیتی مونیخ در آلمان با اعضای دولت جدید ترامپ دیدار کنند و از سیاست او در قبال جنگ اوکراین سر دربیاورند.
اما این دیدار با شوک همراه بود؛ زیرا مقام‌های ارشد آمریکایی، از جمله جِی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، از کشورهای اروپایی انتقاد کردند، پیام‌های ضدونقیضی درباره حمایت از کی‌یف ارائه دادند و حتی اعلام کردند که اروپا در مذاکرات مربوط به اوکراین جایی نخواهد داشت.
در گفت‌وگوهای مورد انتظار میان ونس و زلنسکی در مونیخ، رئیس‌جمهور اوکراین تأکید کرد که کشورش به تضمین‌های امنیتی نیاز دارد و این موضوع باید پیش‌شرط ورود اوکراین به هرگونه مذاکره با مسکو برای پایان دادن به جنگ باشد.
زلنسکی همچنین اعلام کرد که به وزرای خود دستور داده تا با توافق پیشنهادی ایالات متحده برای دسترسی به ذخایر مواد معدنی کمیاب اوکراین موافقت نکنند. این موضوع یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوهای او با ونس بود. مقام‌های اوکراینی اظهار داشتند که این پیشنهاد آمریکا هیچ تضمین امنیتی مشخصی در ازای دسترسی به ذخایر عظیم مواد معدنی راهبردی اوکراین—که در صنایع هوافضا، دفاعی و هسته‌ای کاربرد دارند—ارائه نمی‌کند.
یکی از مقام‌های ارشد کاخ سفید مخالفت زلنسکی با این پیشنهاد را «کوته‌بینانه» توصیف کرد.
یکشنبه، ۱۶ فوریه
در آخرین روز کنفرانس، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، تلاش برای جلب حمایت بیشتر رهبران اروپایی از اوکراین را آغاز کرد. وزیر امور خارجه فرانسه نیز از برگزاری یک «نشست اضطراری» در پاریس برای بررسی گام‌های بعدی قاره اروپا خبر داد.
در همین حال، در بحبوحه نگرانی‌ها درباره کاهش حمایت آمریکا از کی‌یف، گروهی از کشورهای اروپایی به‌صورت مخفیانه در حال تدوین طرحی برای اعزام نیرو به اوکراین بودند تا در اجرای هرگونه توافق صلح احتمالی با روسیه نقش داشته باشند.
سه‌شنبه، ۱۸ فوریه
مقام‌های آمریکایی و روسی در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، بدون حضور اوکراین و متحدان اروپایی آن، مذاکراتی برگزار کردند. دو کشور توافق کردند که برای پایان دادن به جنگ اوکراین و بهبود روابط دیپلماتیک و اقتصادی همکاری کنند؛ تغییری چشمگیر در سیاست خارجی آمریکا.
با این حال، سه مقام ارشد آمریکایی حاضر در این نشست—مارکو روبیو، وزیر خارجه، مایک والتز، مشاور امنیت ملی، و استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه—ادعا کردند که گفت‌وگوی چهار ساعته آن‌ها بیشتر با هدف ارزیابی میزان جدیت روسیه برای رسیدن به توافق صلح انجام شده است.
هر سه مقام آمریکایی در اظهارات عمومی خود گفتند که هیچ پیشنهاد مشخصی در این نشست مطرح نشده و هنوز مشخص نیست که آیا روسیه تمایل واقعی به مذاکره با حسن نیت دارد یا خیر.
آن‌ها همچنین ادعاها درباره کنار گذاشته شدن اوکراین و اروپا را رد کردند و تأکید داشتند که با وجود غیبت آن‌ها در ریاض، ترامپ، ونس و روبیو با زلنسکی و مقام‌های اروپایی که در صورت آغاز مذاکرات صلح درگیر خواهند بود، گفتگو کرده‌اند.
زلنسکی این مذاکرات را بی‌اهمیت دانست و گفت که بدون حضور اوکراین، این گفتگوها «هیچ نتیجه‌ای نخواهند داشت.» او همچنین سفر برنامه‌ریزی‌شده خود به ریاض را به تعویق انداخت تا از هرگونه ارتباط سفرش با نشست آمریکا و روسیه جلوگیری کند.
ترامپ اعتراض‌های کی‌یف به کنار گذاشته شدن از مذاکرات ریاض را کم‌اهمیت جلوه داد و با افزایش لفاظی‌های جنجالی، باعث خشم و نگرانی در اوکراین شد. این مواضع با تضمین‌هایی که روبیو، والتز و ویتکاف سعی در ارائه آن داشتند، در تضاد بود.
او در اقامتگاه خود در مارالاگو، اظهار نظری بحث‌برانگیز کرد و مدعی شد که اوکراین خود مسئول آغاز جنگی است که ده‌ها هزار اوکراینی را به کام مرگ کشانده است. ترامپ همچنین زلنسکی را به دلیل به تعویق انداختن انتخابات به دلیل حمله روسیه—مطابق با قانون اساسی اوکراین—مورد انتقاد قرار داد.
چهارشنبه، ۱۹ فوریه
اظهارات ترامپ و پست او در شبکه‌های اجتماعی که زلنسکی را «دیکتاتور» خواند، واکنش تند رئیس‌جمهور اوکراین را به دنبال داشت. زلنسکی برخی از ادعاهای ترامپ را «اطلاعات نادرست» خواند که از سوی روسیه منتشر شده‌اند و گفت که انتظار دارد تیم ترامپ «صادقانه‌تر» رفتار کند.
او تأکید کرد که ترامپ در «حوزه اطلاعات نادرست» ساخته‌شده توسط روسیه زندگی می‌کند.
در حالی که روابط میان دو رهبر به سرعت رو به وخامت می‌رفت، برخی ناظران امیدوار بودند که حضور نماینده ویژه ترامپ برای اوکراین و روسیه، ژنرال بازنشسته کیت کلوگ، در کی‌یف بتواند اختلافات میان واشنگتن و کی‌یف را کاهش دهد. کلوگ صبح چهارشنبه با قطار وارد پایتخت اوکراین شد تا با زلنسکی و دیگر مقام‌های اوکراینی دیدار کند.
پنجشنبه، ۲۰ فوریه
کنفرانس خبری که قرار بود پس از دیدار زلنسکی و کلوگ برگزار شود، به درخواست هیئت آمریکایی ناگهان لغو شد.
جمعه، ۲۱ فوریه
کلوگ در حرکتی کاملاً متفاوت از تنش‌های روزهای گذشته، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که «روز طولانی و فشرده‌ای را با مقامات ارشد اوکراین» سپری کرده است.
او از «رهبر شجاع یک کشور درگیر جنگ» و «تیم امنیت ملی بااستعداد او» تقدیر کرد و از مثبت بودن گفتگوهای خود خبر داد.
با این حال، ترامپ همچنان به انتقادهای خود از زلنسکی ادامه داد و در اظهاراتی، سفر هفته گذشته اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، به کی‌یف را «بی‌فایده» خواند، چرا که اوکراین حاضر نشد با پیشنهاد آمریکا برای کسب سود از منابع معدنی کمیاب اوکراین موافقت کند.
در همین حال، مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، اظهار اطمینان کرد که زلنسکی در نهایت این قرارداد را امضا خواهد کرد. او گفت:
«موضوع روشن است؛ رئیس‌جمهور زلنسکی این توافق را امضا خواهد کرد.»
ترامپ در گفت‌وگو با برنامه «برایان کلیمید شو» در رادیو فاکس نیوز، شکایت زلنسکی از حذف اوکراین در مذاکرات عربستان را رد کرد و تأکید کرد که «پوتین تمایل دارد توافقی حاصل شود.»
او در ادامه مدعی شد که پوتین نیازی به توافق ندارد، چرا که «اگر بخواهد، می‌تواند کل اوکراین را تصرف کند.»
