رویترز: دو روز پیش از آتش‌سوزی اوین نیروی ضد شورش در زندان مستقر شد و شروع به تحریک زندانیان کردند
منابع می‌گویند که آتش سوزی مرگبار در زندان اوین پس از درگیری پلیس با زندانیان رخ داد
به گزارش رویترز پلیس ضد شورش دو روز پیش از آتش سوزی اوین در این زندان مستقر شده و در راهروها گشت زنی می کرد
رویترز: دو روز پیش از آتش‌سوزی اوین نیروی ضد شورش در زندان مستقر شد و شروع به تحریک زندانیان کردند
شش منبع خبری به رویترز گفتند دو روز قبل از آتش سوزی در بخشی از زندان اوین و کشته شدن حداقل هشت نفر، یک واحد پلیس ضدشورش وارد محوطه زندان اوین شد و به گشت زنی در راهروهای سلولها همراه با فریاد «الله اکبر» [و حیدر، حیدر گفتن] و کوبیدن باتوم به درهای سلول ها و تحریک زندانیان پرداخت.
این منابع گفتند که گشت زنی در زندان اوین بدون هیچگونه رفتار تحریک‌آمیزی از سوی زندانیان آغاز شد. این گشت‌ها از پنجشنبه تا شنبه ادامه داشت، تا این که برخی از زندانیان با فریاد و شعار مبنی بر سقوط علی خامنه‌ای واکنش نشان دادند که بازتابی بود از اعتراضات سراسری مردم که از اواخر سپتامبر در ایران ادامه دارد.
یکی از زندانیان در داخل بند ۸ که اکثرا محل نگهداری زندانیان جرایم مالی است، می گوید «سپس صدای تیراندازی و شعار مرگ بر خامنه‌ای توسط زندانیان دیگر بندها را شنیدیم.»
مصاحبه رویترز با این زندانی بند ۸ و همچنین یکی از بستگان زندانی دیگر و چهار فعال حقوق بشر که با داخل زندان در ارتباط هستند، نشان می‌دهد که شعارهای ضد حکومتی زندانیان واکنشی به گشت‌های پلیس بوده و پلیس پس از آن به شدت برای سرکوب زندانیان واکنش نشان داده است.
رویترز نتوانست علت اعزام پلیس ضدشورش به زندان، و همچنین انگیزه دولت از سرکوب و چگونگی شروع آتش سوزی را مشخص کند. اما چهار فعال حقوق بشر گفتند که اقدام پلیس به طور فزاینده ای به این حس دامن می زند که مقامات عزم خود را جزم کرده‌اند مخالفان را سرکوب کنند تا کنترل اوین یا سایر مکان‌هایی که مرکز اصلی تسلط و کنترل جمهوری اسلامی بر جامعه می‌باشند را از دست ندهند.
موج ناآرامی
زندان اوین در محله اوین تهران، حتی قبل از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹محل اصلی نگهداری زندانیان سیاسی برجسته ایرانی و همچنین خارجی ها و اتباع دوتابعیتی بوده است. زندان اوین به دلیل دربند بودن بسیاری از روشنفکران و دانشگاهیان مخالف دولت در آنجا به «دانشگاه اوین» معروف است.
قوه قضائیه اعلام کرد که بر اثر آتش سوزی ۸ زندانی بر اثر استنشاق دود جان خود را از دست دادند. اما زندانیان و فعالان حقوق بشری که رویترز با آنها مصاحبه کرده، بیم آن دارند که تعداد بیشتری از زندانیان جان باخته باشند. ارزیابی فعالان حقوق بشری مبنی بر جان باختن تعداد بیشتری از زندانیان بر اساس مشاهدات افراد دربند و سایر زندانیان بوده است که در تماس با فعالان حقوق بشری گفته‌اند که ده ها مجروح را مشاهده کرده‌اند که وضعیت بسیاری از آنها به شدت وخیم بوده است.
«مثل یک منطقه جنگی بود»
عفو بین‌الملل گفت به شواهدی دست یافته است که نشان می دهد مقامات به دنبال توجیه سرکوب خونین خود به بهانه مبارزه با آتش سوزی و جلوگیری از فرار زندانیان بوده‌اند؛ عفو بین الملل شواهد خود را افشا نکرد.
عفو بین الملل همچنین گفت که مقامات زندان و پلیس ضد شورش بارها بسیاری از زندانیان را به ویژه از ناحیه سر و صورت مورد ضرب و شتم وحشیانه با باتوم قرار داده‌اند.
غروب ۱۵ اکتبر هنگامی که ویدئوهای آتش سوزی و بلند شدن ستون های دود از زندان اوین و شنیده شدن پژواک صدای تیراندازی و مشاهده پرتاب برخی اشیاء به داخل زندان منتشر شد سراسر کشور از قبل دستخوش تنش و ناآرامی بود.
نیروهای امنیتی در سراسر ایران، در تلاش برای مهار تظاهرات سراسری بودند که از ماه گذشته با کشته شدن مهسا امینی دختر ۲۲ ساله سقزی در بازداشتگاه پلیس امنیت اخلاقی آغاز شد.
در شب آتش سوزی رسانه های دولتی گزارش دادند که گروهی از زندانیان در حال تلاش برای فرار بودند و به میدان مین خارج از مجتمع قدم گذاشتند. این روایت روز یکشنبه توسط قوه قضائیه تکذیب شد و گفت که یک کارگاه زندان در اواسط غروب روز شنبه «پس از درگیری بین تعدادی از زندانیان» به آتش کشیده شده است.
یکی از زندانیان و فعالان حقوق بشری گفتند امکان ندارد هیچ یک از زندانیان در اواسط عصر در کارگاه حضور داشته باشند، زیرا در آن زمان زندانیان در سلول های خود هستند و درب‌ها قفل می شوند. سلول های اوین متناسب با وقت نماز بین ساعت ۱۷ تا ۱۸ بسته می‌شوند.
«همه ترسیده بودند»
تنش ها زمانی بالا گرفت که زندانیان در واکنش به رفتار تحریک آمیز پلیس ضدشورش [الله اکبر و حیدر، حیدر می گفتند و درب سلولها را با باتوم می کوبیدند] با شعار «مرگ بر خامنه‌ای» پاسخ دادند. منابع خبری گفتند سپس حدود ساعت ۲۰ تیراندازی توسط پلیس ضد شورش آغاز شد.
یکی از زندانیان گفت «وقتی صدای تیراندازی و شعار شنیدیم سعی کردیم در را بشکنیم و خود را به راهرو برسانیم تا به دیگر زندانیان بند ۷ که در را شکسته بودند و با پلیس ضد شورش و گارد زندان در راهرو درگیر بودند، کمک کنیم. همه ترسیده بودند.»
بند ۷ محل نگهداری زندانیان محکوم به جرایم عمومی و زندانیان سیاسی است و همراه با بند ۸ در یک ساختمان قرار دارد. طبق مصاحبه رویترز با این زندانی و یکی از بستگان زندانی دیگر و فعالان حقوق بشر که با داخل زندان در ارتباط هستند، پلیس ضد شورش و گارد زندان به سمت صدها زندانی گاز اشک آور و گلوله های ساچمه‌ای شلیک کردند و مردم را با باتوم مورد ضرب و شتم قرار دادند.
این زندانی گفت «درب بند ما (۸) را باز کردند و با تفنگ ساچمه ای به سمت ما شلیک کردند. گاز اشک آور شلیک کردند. ده ها نفر پلیس ضد شورش آنجا بود. بسیاری از افراد بند ما مجروح شدند و نمی توانستند نفس بکشند.»
این زندانی افزود «ما صدای شلیک گلوله را می شنیدیم، زندانیان فریاد می زدند، نگهبانان هم فریاد می زدند، در را باز کردند و گاز اشک آور زیادی به داخل پرتاب کردند و با تفنگ ساچمه ای تیراندازی کردند. بسیاری از زندانیان بیهوش شدند، ده ها نفر مجروح شدند. مثل یک منطقه جنگی بود.»
آتنا دائمی فعال حقوق بشر که پنج سال و نیم در اوین زندانی بود و ۹ ماه پیش آزاد شد، با بازداشت شدگان در آنجا ارتباط برقرار کرده است.
خانم دائمی می گوید «زندانیان بند ۷ سعی کردند درب بند ۸ را بشکنند تا آنها را نیز بیرون بیاورند. در این زمان بود که نیروهای ضد شورش حوالی ساعت ۲۰:۳۰ با گلوله جنگی به سوی زندانیان تیراندازی کردند.»
یاسر هاشمی رفسنجانی روز شنبه ۱۵ اکتبر در یکی از شبکه های اجتماعی [کلاب هاوس] گفت که مسئولان زندان روز چهارشنبه ۱۲ اکتبر به مهدی هاشمی رفسنجانی، فرزند رئیس جمهور سابق که محکومیت ۱۰ ساله خود را به اتهام فساد مالی در اوین می گذراند و معمولاً از چهارشنبه تا جمعه مرخصی هفتگی دارد، گفته بودند که بعد از روز شنبه به زندان بازگردد.
یاسر هاشمی برادر مهدی هاشمی گفت «به برادرم مهدی گفته شد که تا بعد از شنبه برنگردد.» وی افزود به برادرش توضیحی داده نشد و اکنون برادرش دوباره در زندان است.
رویترز : قبل از آتش‌سوزی در زندان اوین ۱ واحد پلیس ضدشورش وارد محوطه شدو با کوبیدن باتوم به درهای سلول ها گشت زنی کرد آتش‌سوزی زندان اوین شورش در زندان شورش در زندان
