در یک اعلام غیرمنتظره، ترامپ گفت که ایالات متحده قصد دارد نوار غزه را تصرف کند

دونالد ترامپ: آمریکا نوار غزه را تصرف خواهد کرد و مالک آن خواهد شد

دونالد ترامپ در یک اعلامیه شوکه‌کننده گفت که ایالات متحده قصد دارد کنترل نوار غزه را در دست بگیرد و پس از اسکان مجدد فلسطینیان در مکان‌های دیگر، این منطقه جنگ‌زده را از نظر اقتصادی توسعه دهد؛ اقدامی که سیاست چندین دهه‌ای آمریکا در قبال درگیری اسرائیل و فلسطینیان را متحول خواهد کرد.

دونالد ترامپ این طرح غیرمنتظره را بدون ارائه جزئیات در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک در روز سه‌شنبه، در کنار بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که به آمریکا سفر کرده بود، اعلام کرد.

این بیانیه پس از پیشنهاد شوکه‌کننده ترامپ در اوایل روز سه‌شنبه مبنی بر اسکان دائمی بیش از دو میلیون فلسطینی ساکن غزه در کشورهای همسایه منتشر شد. دونالد ترامپ این منطقه را که اولین مرحله از آتش‌بس شکننده میان اسرائیل و حماس و توافق آزادی گروگان‌ها در آن برقرار است، “ویرانه‌ای برای تخریب” توصیف کرد.

دونالد ترامپ باید انتظار داشته باشد که هم متحدان و هم مخالفانش با هرگونه تصرف غزه توسط آمریکا به‌شدت مخالفت کنند. این پیشنهاد همچنین این سؤال را مطرح می‌کند که آیا عربستان سعودی، یکی از قدرت‌های اصلی خاورمیانه، حاضر خواهد شد در طرح جدید آمریکا برای عادی‌سازی روابط تاریخی با اسرائیل مشارکت کند یا خیر.

تصاحب مستقیم غزه توسط ایالات متحده برخلاف سیاست دیرینه واشنگتن و اکثر جامعه بین‌المللی است، زیرا همواره این منطقه به‌عنوان بخشی از کشور مستقل فلسطین در کنار کرانه باختری اشغالی در نظر گرفته شده است.

دونالد ترامپ به خبرنگاران گفت:
“ایالات متحده نوار غزه را تصرف خواهد کرد و وظیفه پاک‌سازی آن از بمب‌های عمل‌نکرده و دیگر تسلیحات خطرناک را بر عهده خواهد گرفت.”

او افزود:
“ما این منطقه را توسعه خواهیم داد، هزاران و هزاران شغل ایجاد خواهیم کرد، و این نقطه‌ای خواهد شد که کل خاورمیانه به آن افتخار خواهد کرد.”

وقتی از دونالد ترامپ پرسیده شد که چه کسانی در غزه زندگی خواهند کرد، او گفت که این منطقه می‌تواند “محل سکونت مردم جهان” شود. وی غزه را با وجود تخریب گسترده ناشی از حمله نظامی اسرائیل پس از حمله مرزی حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، “ریویرا خاورمیانه” توصیف کرد.

دونالد ترامپ مستقیماً به این سؤال که چگونه و تحت چه اختیاری ایالات متحده می‌تواند کنترل و اشغال غزه را در دست بگیرد، پاسخ نداد. نوار غزه ۲۵ مایل (۴۵ کیلومتر) طول و حداکثر ۶ مایل (۱۰ کیلومتر) عرض دارد و سابقه‌ای پرتنش از درگیری‌های خشونت‌آمیز دارد. دولت‌های متوالی آمریکا، از جمله خود دونالد ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، از اعزام نیروهای آمریکایی به این منطقه خودداری کرده بودند.

چندین نماینده دموکرات کنگره به‌سرعت این پیشنهاد دونالد ترامپ را محکوم کردند.

بنیامین نتانیاهو، که دونالد ترامپ چندین بار او را با نام مستعارش “بی‌بی” خطاب کرد، از اظهار نظر عمیق در مورد این طرح خودداری کرد و فقط ترامپ را به‌خاطر اتخاذ رویکردی جدید و متفاوت ستود.

نخست‌وزیر اسرائیل، که ارتش کشورش بیش از یک سال درگیر نبرد شدید با نیروهای حماس در غزه بوده است، گفت که دونالد ترامپ “فراتر از چارچوب‌های فکری معمول عمل کرده و ایده‌های تازه‌ای مطرح کرده است.” او افزود که دونالد ترامپ“تمایل خود را برای شکستن تفکرات متداول نشان داده است.”

بنیامین نتانیاهو احتمالاً از این موضوع خوشحال بود که دونالد ترامپ او را تحت فشار علنی برای حفظ آتش‌بس قرار نداد. نتانیاهو با تهدیداتی از سوی اعضای راست‌گرای افراطی ائتلاف خود مواجه است که گفته‌اند اگر او جنگ در غزه را برای نابودی کامل حماس مورد حمایت ایران از سر نگیرد، دولتش را سرنگون خواهند کرد.

برخی کارشناسان معتقدند که دونالد ترامپ گاهی مواضع تند و افراطی در سطح بین‌المللی اتخاذ می‌کند تا چارچوب مذاکرات آینده را تعیین کند. در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، او بارها مواضع جنجالی در سیاست خارجی اتخاذ کرد که بسیاری از آن‌ها در نهایت اجرا نشدند.

تخریب گسترده در غزه و هزینه بازسازی

گزارش ارزیابی خسارت سازمان ملل که در ژانویه ۲۰۲۵ منتشر شد، نشان می‌دهد که پاک‌سازی بیش از ۵۰ میلیون تن آوار باقی‌مانده در غزه پس از بمباران‌های اسرائیل، ممکن است ۲۱ سال طول بکشد و تا ۱.۲ میلیارد دلار هزینه داشته باشد.

پیشنهاد دونالد ترامپ برای “اسکان دائمی” فلسطینیان 

جاناتان پَنیکوف، معاون پیشین اداره اطلاعات ملی آمریکا در امور خاور نزدیک، گفت که طرح دونالد ترامپ نیازمند حضور نظامی بلندمدت آمریکا در غزه خواهد بود و در صورت اجرا، از نگاه جهان عرب “نشانه‌ای از عدم عبرت آمریکا از تجربیاتش در عراق و افغانستان” تلقی خواهد شد.

دونالد ترامپ پیش‌تر بار دیگر خواستار آن شد که اردن، مصر و دیگر کشورهای عربی، فلسطینیان غزه را بپذیرند و گفت که ساکنان این منطقه هیچ گزینه‌ای جز ترک این نوار ساحلی ندارند، منطقه‌ای که پس از نزدیک به ۱۶ ماه جنگ ویرانگر میان اسرائیل و نیروهای حماس باید بازسازی شود.

اما این بار، دونالد ترامپ اعلام کرد که از اسکان “دائمی” فلسطینیان حمایت خواهد کرد، موضعی که فراتر از پیشنهادات قبلی او بود و قبلاً با مخالفت قاطع رهبران عرب روبه‌رو شده بود.

جابجایی اجباری جمعیت غزه احتمالاً نقض قوانین بین‌المللی خواهد بود و نه‌تنها در منطقه، بلکه از سوی متحدان غربی واشنگتن نیز به‌شدت مورد مخالفت قرار خواهد گرفت. برخی از مدافعان حقوق بشر این ایده را با پاک‌سازی قومی مقایسه کرده‌اند.

سامی ابوزهری، یکی از مقامات ارشد حماس، درخواست ترامپ برای ترک فلسطینیان از غزه را “اخراج از سرزمین خود” محکوم کرد.

او گفت:
“ما این پیشنهادات را نسخه‌ای برای ایجاد هرج‌ومرج و تنش در منطقه می‌دانیم، زیرا مردم غزه اجازه نخواهند داد چنین طرح‌هایی اجرا شود.”

ترامپ جزئیاتی درباره نحوه اجرای فرآیند اسکان مجدد فلسطینیان ارائه نکرد، اما پیشنهاد او بازتابی از خواسته‌های جناح راست افراطی اسرائیل بود و با تعهد جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات پیشین، علیه جابجایی گسترده فلسطینیان در تضاد قرار داشت.

آرون دیوید میلر، مشاور سابق امور خاورمیانه در دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات، گفت که ترامپ با اعلام این طرح، امتیاز بزرگی به نتانیاهو داده است. او افزود:
“ترامپ تقریباً همه خیال‌پردازی‌های جناح راست اسرائیل را به رسمیت شناخته است.”

مخالفت عربستان با جابجایی فلسطینیان

دولت عربستان سعودی در بیانیه‌ای تأکید کرد که هرگونه تلاش برای جابجایی فلسطینیان از سرزمینشان را رد می‌کند و اعلام کرد که تا زمانی که یک کشور مستقل فلسطینی تشکیل نشود، روابطی با اسرائیل برقرار نخواهد کرد.

انتقادات از سیاست‌های توسعه‌طلبانه دونالد ترامپ

تنها دو هفته پس از آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری خود، ترامپ میزبان نتانیاهو در کاخ سفید بود تا درباره آینده آتش‌بس غزه، استراتژی‌های مقابله با ایران و احتمال ازسرگیری مذاکرات برای عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی گفتگو کند.

طرح دونالد ترامپ درباره غزه پس از دو هفته پرتنش در دولت او اعلام شد؛ طی این مدت، او درباره تصرف گرینلند توسط آمریکا، احتمال کنترل کانال پاناما و الحاق کانادا به عنوان پنجاه‌ویکمین ایالت ایالات متحده صحبت کرده بود.

برخی منتقدان می‌گویند سخنان توسعه‌طلبانه ترامپ بازتابی از سیاست‌های امپریالیستی سنتی است و می‌تواند به روسیه در جنگ اوکراین دلگرمی دهد و به چین برای حمله به تایوان خودمختار بهانه بدهد.

دونالد ترامپ نوار غزه را “نمادی از مرگ و ویرانی” توصیف کرد و گفت که فلسطینیان باید “در نقاط مختلف سایر کشورها” اسکان داده شوند.

او افزود:
“آمریکا کنترل نوار غزه را به دست خواهد گرفت، آن را کاملاً تخریب خواهد کرد و سپس توسعه اقتصادی در آن ایجاد خواهد شد.” اما او توضیحی نداد که چگونه ایالات متحده می‌تواند این منطقه را تصرف و آن را ایمن کند.

ترامپ که قبل از ورود به سیاست، توسعه‌دهنده املاک و مستغلات بود، طرحی کلی و خوش‌بینانه درباره تسخیر غزه توسط آمریکا ارائه کرد، اما جزئیاتی درباره نحوه اجرایی‌شدن آن مطرح نکرد.

او همچنین مشخص نکرد که ساکنان فلسطینی غزه به کجا خواهند رفت، اما ابراز اطمینان کرد که اردن و مصر بسیاری از آن‌ها را خواهند پذیرفت، با وجود اینکه دولت‌های این کشورها پیش‌تر این ایده را رد کرده‌اند.

تأثیر پیشنهاد ترامپ بر مذاکرات آتش‌بس غزه

مشخص نیست که طرح دونالد ترامپ چه تأثیری بر مذاکرات مربوط به مرحله دوم توافق آتش‌بس در غزه خواهد داشت، زیرا حماس به‌طور قاطع اعلام کرده که در غزه باقی خواهد ماند، در حالی که نتانیاهو تأکید کرده که حماس را نابود خواهد کرد و اجازه نخواهد داد که این گروه بار دیگر بر این منطقه حکومت کند.

استیو ویتکوف، فرستاده ترامپ در امور خاورمیانه، نقش کلیدی در کمک به دولت بایدن برای دستیابی به توافق آتش‌بس غزه ایفا کرد. این توافق، که در ۲۰ ژانویه قبل از انتقال قدرت در آمریکا امضا شد، باعث شد که ۱۸ گروگان توسط حماس و صدها زندانی فلسطینی توسط اسرائیل آزاد شوند.

ویتکوف گفت:
“ما اکنون در مرحله دوم مذاکرات هستیم.”

او افزود که روز دوشنبه با نتانیاهو درباره چارچوب مذاکرات سیاستی دیدار کرده و روز پنجشنبه در آمریکا با نخست‌وزیر قطر، که یکی از میانجی‌های این مذاکرات است، دیدار خواهد کرد.