ترامپ: جمهوری اسلامی نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد
ایران می‌گوید به گفت‌وگوهای خود با آمریکا درباره برنامه هسته‌ای، «فرصتی واقعی» خواهد داد
ترامپ: جمهوری اسلامی ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد
ایران روز جمعه اعلام کرد که به مذاکرات سطح بالای هسته‌ای با ایالات متحده که قرار است روز شنبه برگزار شود، «فرصتی واقعی» خواهد داد. این اظهارات پس از آن بیان شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در صورت شکست مذاکرات، تهدید به بمباران کرده بود.
ترامپ روز دوشنبه به‌طور غیرمنتظره اعلام کرد که واشنگتن و تهران مذاکراتی را در عمان، کشوری در خلیج فارس که پیش‌تر میانجی‌گر میان غرب و جمهوری اسلامی بوده، آغاز خواهند کرد.
در نشانه‌ای از مسیر دشواری که پیش روی مذاکره‌کنندگان قرار دارد، کاخ سفید روز جمعه بار دیگر تهدید ترامپ را تکرار کرد و گفت او می‌خواهد ایران بداند که اگر با کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای خود موافقت نکند، باید «تاوان سنگینی» بدهد.
استیو ویتکوف، فرستاده ویژه‌ای که ریاست هیئت آمریکایی را بر عهده خواهد داشت، به نقل از وال‌استریت ژورنال گفته است که «خط قرمز» دولت، جلوگیری از توانایی ایران در ساخت سلاح هسته‌ای است و نخستین خواسته، برچیدن کامل برنامه هسته‌ای این کشور خواهد بود. با این حال، او اشاره کرد که واشنگتن ممکن است به «راه‌های دیگری برای رسیدن به مصالحه» نیز فکر کند.
بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ماه ژانویه، که در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش آمریکا را از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با تهران خارج کرده بود، بار دیگر رویکردی سخت‌گیرانه‌تر نسبت به قدرتی در خاورمیانه به همراه آورده؛ قدرتی که برنامه هسته‌ای‌اش از نگاه متحد واشنگتن، اسرائیل، تهدیدی وجودی محسوب می‌شود.
در همین حال، ایران و گروه‌های متحد آن بر اثر حملات نظامی‌ای که اسرائیل در سراسر منطقه انجام داده، از جمله حملات هوایی به داخل خاک ایران پس از حمله گروه فلسطینی حماس از نوار غزه در اکتبر سال ۲۰۲۳، تضعیف شده‌اند.
رسانه‌های دولتی ایران اعلام کردند که مذاکرات به رهبری وزیر امور خارجه، عباس عراقچی، و استیو ویتکوف برگزار خواهد شد و بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، به‌عنوان میانجی حضور خواهد داشت.
وزارت امور خارجه ایران روز جمعه اعلام کرد که ایالات متحده باید تصمیم جمهوری اسلامی برای ورود به مذاکرات را، با وجود آنچه «هیاهوی تقابلی و غالب واشنگتن» خواند، ارج نهد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما قصد داریم روز شنبه، نیت و اراده طرف مقابل را ارزیابی کنیم. با صداقت و هوشیاری، فرصتی واقعی به دیپلماسی می‌دهیم.»
مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر خارجه، نیز به نقل از خبرگزاری حکومتی ایسنا گفت: «در صورت نبود تهدید و ارعاب از سوی آمریکا، احتمال دستیابی به توافق خوب وجود دارد.»
او افزود: «ما هرگونه زورگویی و اجبار را رد می‌کنیم.»
حملات هوایی آمریکا به حوثی‌های یمن، که هم‌پیمان ایران هستند و در حمایت از حماس به مسیرهای کشتیرانی بین‌المللی در دریای سرخ حمله کرده‌اند، باعث گمانه‌زنی‌هایی شده که ممکن است واشنگتن در حال آماده‌سازی برای حمله به ایران باشد.
در همین حال، اسرائیل پس از چند هفته آتش‌بس، حملات نظامی ویرانگر خود را علیه حماس—که آن نیز از حمایت ایران برخوردار است—از سر گرفته و آتش‌بس این رژیم با حزب‌الله لبنان، که مورد حمایت ایران است، همچنان شکننده باقی مانده است.
«پیشنهادهای مهم و عملی» ایران
ایران پیش از آنکه ترامپ در تاریخ ۳۰ مارس اعلام کند: «اگر توافقی صورت نگیرد، بمباران خواهد شد، آن هم بمبارانی که تاکنون هرگز شاهدش نبوده‌اند»، مذاکرات مستقیم با واشنگتن را رد کرده بود.
علی شمخانی، مشاور علی خامنه‌ای، در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «پیشنهادهای مهم و عملی ایران برای دستیابی به توافقی واقعی و عادلانه آماده شده است.»
شمخانی افزود: «اگر واشنگتن با نیت صادقانه و اراده واقعی برای رسیدن به توافق وارد مذاکرات شود، مسیر دستیابی به توافق روشن و هموار خواهد بود.»
از زمانی که ترامپ آمریکا را از توافق سال ۲۰۱۵ که فعالیت غنی‌سازی اورانیوم ایران را محدود می‌کرد خارج کرد—توافقی که او آن را به‌شدت معیوب می‌دانست—ایران ذخایری از اورانیوم با غنای بالا انباشته که به سطحی نزدیک به سوخت مناسب برای سلاح هسته‌ای رسیده‌اند.
در توافقی که در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما به دست آمد، ایران پذیرفته بود فعالیت‌های غنی‌سازی خود را به‌طور سخت‌گیرانه محدود کند و در مقابل، تحریم‌های اقتصادی جهانی لغو شوند.
تهران می‌گوید برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً برای اهداف صلح‌آمیز و تولید انرژی است، اما کشورهای غربی می‌گویند این فعالیت‌ها فراتر از نیازهای غیرنظامی است و مشکوک به تلاش پنهانی برای دستیابی به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای هستند.
مذاکرات مستقیم – غیرمستقیم
پس از آنکه ترامپ اعلام کرد مذاکرات میان این دو رقیب ژئوپولیتیک دیرینه مستقیم خواهد بود، در حالی که ایران تأکید دارد که این مذاکرات به‌صورت غیرمستقیم و با میانجی‌گری عمان انجام می‌شود، ابهاماتی به‌وجود آمد.
شمخانی گفت عراقچی با «اختیارات کامل» برای مذاکرات غیرمستقیم راهی کشور همسایه عمان شده است.
ایالات متحده و ایران در دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن مذاکرات غیرمستقیمی برگزار کردند که تا پایان دوره او در ژانویه ادامه داشت، اما پیشرفت چندانی حاصل نشد. آخرین دور از مذاکرات مستقیم شناخته‌شده میان دو کشور در دوران اوباما انجام شده بود.
علی‌اکبر صالحی: اگر آمریکا آغازگر جنگ علیه ایران باشد، پایان‌دهنده آن نخواهد بود
علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه پیشین جمهوری اسلامی، در ایکس نوشت: «اگر آمریکا آغازگر جنگ با ایران باشد، نه تنها هدایت‌گر و پایان‌دهنده آن نخواهد بود، بلکه با پیامدهای هولناک، تنش‌زا و بی‌ثبات‌کننده‌ای در منطقه و کل جهان روبرو خواهد شد که شعاع آن تا اوکراین و تایوان نیز کشیده خواهد شد.»
وزیر خارجه پیشین جمهوری اسلامی افزود: «آمریکا بداند همیشه مذاکره از جنگ بهتر است. علی‌الخصوص امروز.»
