مذاکرات هسته‌ای در هاله‌ای از ابهام؛ واشنگتن هنوز خط قرمز خود با ایران را مشخص نکرده است
گزینه نظامی روی میز ترامپ؛ گفت‌وگوهای فنی با ایران در عمان از سر گرفته می‌شود
مذاکرات هسته‌ای در هاله‌ای از ابهام؛ واشنگتن هنوز خط قرمز خود با ایران را مشخص نکرده است
با آغاز نشست‌های فنی در عمان در آخر هفته جاری، دولت ترامپ هنوز خط قرمز یا حداقل خواسته قابل‌قبول خود برای توافق هسته‌ای با ایران را مشخص نکرده است.
مقاماتی از وزارت خارجه، وزارت خزانه‌داری و جامعه اطلاعاتی ایالات متحده این هفته برای نخستین بار در وزارت خارجه گرد هم آمدند تا درباره چهارچوب‌های هنوز مشخص‌نشده خواسته‌های دولت از ایران گفت‌وگو کنند؛ موضوعی که همچنان در انتظار تصمیم نهایی رئیس‌جمهور دونالد ترامپ است.
ترامپ روز پنج‌شنبه گفت: «فکر می‌کنم در رابطه با ایران عملکرد بسیار خوبی داریم. جلسات بسیار جدی‌ای در حال برگزاری است و فقط دو گزینه روی میز وجود دارد. و یکی از این گزینه‌ها اصلاً گزینه خوبی نیست. اصلاً گزینه خوبی نیست.»
او پیش‌تر تهدید کرده بود که در صورت نرسیدن به توافق، ممکن است علیه ایران اقدام نظامی انجام دهد.
ترامپ بارها اعلام کرده است که خط قرمز او این است که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. اما پایین‌تر از این آستانه، گزینه‌های زیادی وجود دارد برای محدود کردن یا حذف برنامه هسته‌ای ایران؛ برنامه‌ای که در حال حاضر مقدار قابل‌توجهی از اورانیوم با غنای بالا و در سطح تسلیحاتی تولید و ذخیره کرده است.
در حالی‌که تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز پنج‌شنبه به خبرنگاران گفت که نماینده ویژه ترامپ، استیو ویتکاف، قرار است روز شنبه برای سومین دیدار این ماه با وزیر خارجه ایران، عباس عراقچی، به عمان سفر کند، برخی دیگر از مقامات آمریکایی اعلام کردند که برنامه‌های ویتکاف هنوز نهایی نشده است. این مقامات به شرط فاش نشدن نامشان و به دلیل حساس بودن تصمیمات سیاست‌گذاری، صحبت کردند.
در جلسه ابتدایی برنامه‌ریزی، اعضای تیم فنی نسبت به چندین جنبه از موضع ایالات متحده، از جمله اظهارات متناقض برخی از مقامات دولت در مورد اینکه آیا ایران باید اصلاً اجازه هرگونه غنی‌سازی را داشته باشد یا نه، پرسش‌هایی مطرح کردند.
وزیر خارجه، مارکو روبیو، این هفته پاسخ جدیدی به این پرسش ارائه داد و گفت ایران می‌تواند مقدار مشخصی از اورانیوم با غنای پایین را در برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای غیرنظامی استفاده کند، اما این اورانیوم باید از خارج وارد شود.
طبق توافق سال ۲۰۱۵ که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، ایران مجاز بود اورانیوم با غنای پایین را برای اهداف انرژی و پزشکی غنی‌سازی کند.
روبیو در گفت‌وگو با نشریه فری پرس گفت: «اگر بخوان، مسیری برای داشتن یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی و صلح‌آمیز وجود داره. اما اگر اصرار به غنی‌سازی داشته باشن، اون وقت تنها کشوری در جهان خواهند بود که به‌قول خودشون “برنامه تسلیحاتی” نداره ولی داره غنی‌سازی انجام می‌ده. و به‌نظرم این موضوع مشکل‌زاست.»
در واقع، کشورهای متعددی هستند که برنامه غنی‌سازی دارند اما سلاح هسته‌ای ندارند؛ از جمله ژاپن، برزیل، آرژانتین و همچنین هلند و آلمان که در قالب یک کنسرسیوم اروپایی فعالیت می‌کنند.
پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) مصوب سال ۱۹۷۰ که با هدف جلوگیری از گسترش تسلیحات هسته‌ای و ترویج همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای تدوین شده، غنی‌سازی را ممنوع نکرده است. ایران که یکی از امضاکنندگان این پیمان است، باید مانند سایر اعضا در چهارچوب جهانی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در نظر گرفته شود و “نباید به عنوان استثنا با آن برخورد شود”، عباس عراقچی در سخنرانی‌ای که این هفته منتشر شد، چنین گفت.
او اضافه کرد: «به‌عنوان یک کشور عضو NPT، ایران همان حقوق و همان تعهداتی را دارد که دیگر اعضا دارند.»
ایران اعلام کرده که قصد ساخت سلاح هسته‌ای ندارد، هرچند ایالات متحده و برخی دیگر از کشورها معتقدند تنها کاربرد مقدار و خلوص بالای اورانیوم غنی‌شده‌ای که ایران اکنون ذخیره کرده، ساخت سلاح هسته‌ای است.
ایران همچنین تأکید کرده که مذاکرات باید صرفاً به مسائل هسته‌ای محدود شود و بحث درباره توسعه تسلیحات متعارف و حمایت از نیروهای نیابتی مانند حوثی‌های یمن، حزب‌الله لبنان و حماس در غزه نباید در مذاکرات مطرح شود. ایران در ازای “نظارت و راستی‌آزمایی قوی” بر برنامه هسته‌ای‌اش، خواستار لغو تحریم‌های اقتصادی آمریکا و بین‌المللی است.
تیم فنی ایالات متحده که قرار است آخر این هفته به عمان سفر کند، به ریاست مایکل آنتون، مدیر دفتر برنامه‌ریزی سیاست‌گذاری وزارت خارجه، فعالیت خواهد کرد. آنتون که از چهره‌های وفادار به جنبش MAGA و عضو دولت اول ترامپ بوده، هیچ تخصص شناخته‌شده‌ای در زمینه مسائل هسته‌ای ندارد.
وقتی از سخنگوی وزارت خارجه، تمی بروس، پرسیده شد چرا آنتون برای این مسئولیت انتخاب شده، تنها پاسخ داد: «او آنجاست چون باید آنجا باشد.»
مذاکرات هسته‌ای در هاله‌ای از ابهام؛ آمریکا هنوز خط قرمز خود با ایران را مشخص نکرده مذاکرات هسته‌ای در هاله‌ای از ابهام؛ آمریکا هنوز خط قرمز خود با ایران را مشخص نکرده
