چرا جهان از جنگ بین اسرائیل و جمهوری اسلامی می ترسد؟
یک جنگ همه جانبه می تواند کشورهای سراسر جهان را درگیر کند و اقتصاد جهانی را تهدید کند
چرا جهان از جنگ بین اسرائیل و جمهوری اسلامی می ترسد؟
از آنجایی که تعداد دشمنانی که اسرائیل با آنها میجنگد در یک سال گذشته زیاد شده است حماس در غزه، حوثیها در یمن و حزبالله در لبنان نگرانکنندهترین چشمانداز پتانسیل جنگ با جمهوری اسلامی بوده است.
این دو کشور که مرز مشترکی ندارند، مدتهاست که با نیابت، مزاحمت و خرابکاری درگیر درگیری هستند. هر یک از گروههای شبهنظامی که اسرائیل همزمان با آنها میجنگد، مورد حمایت رژیم ایران هستند. غیرمستقیم بودن همیشه با طراحی بود و علیرغم اینکه رقبای منطقه ای بودند، هر کدام می خواستند از چیزی که مطمئناً یک رویارویی مستقیم وجودی و پرهزینه بود اجتناب کنند.
اکنون، با برنامه ریزی اسرائیل برای حمله تلافی جویانه پس از رگبار موشک های بالستیک رژیم ایران در مقیاس و گستره بی سابقه در اول اکتبر، به نظر می رسد جنگ محتمل تر است و جامعه بین المللی و کشورهای منطقه را نگران می کند.
اینجاست که چرا جنگ تا این حد نگران کننده است.
اسرائیل نیرومندترین ارتش منطقه را دارد
اسرائیل یکی از پیشرفتهترین ارتشهای جهان از نظر فناوری را دارد و بهعنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی، در میان بزرگترین هزینهکنندگان نظامی در سطح جهان قرار دارد. به گفته محققان، صنعت تسلیحات اسرائیل با چنان ظرفیت بالایی تسلیحات تولید می کند که به گفته محققان، سال گذشته به اندازه ای تولید کرد که علیرغم جنگ در غزه، رکورد صادرات را داشت. اسرائیل همچنین به شدت توسط ایالات متحده حمایت می شود که از سال ۲۰۰۹ بیش از ۲۹۰۰۰ بمب هدایت شونده، موشک توپخانه و انواع موشک ها را تامین کرده است.
بر اساس ارزیابی سال گذشته موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی با حداقل ۵۸۰۰۰۰ پرسنل فعال و حدود ۲۰۰۰۰۰ نیروی ذخیره، یکی از بزرگترین نیروهای مسلح در خاورمیانه هستند. رژیم ایران چندین دهه است که توسعه موشکهای دقیق و دوربرد را در اولویت قرار داده و یکی از بزرگترین زرادخانههای موشکهای بالستیک و پهپادها را در منطقه جمع آوری کرده است. این کشور همچنین دارای موجودی قابل توجهی از پهپادها با برد تا ۱۵۵۰ مایل و توانایی پرواز در ارتفاع برای فرار از رادار است.
یک جنگ می تواند در ایالات متحده و کشورهای خلیج فارس رخ دهد
یک درگیری مارپیچ بین رژیم ایران و اسرائیل، یکی از نزدیکترین متحدان ایالات متحده، می تواند نیروهای آمریکایی مستقر در سراسر منطقه را به جنگ بکشاند. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه در پیامی در شبکههای اجتماعی گفت هرکسی که از برنامههای اسرائیل برای حمله به جمهوری اسلامی مطلع یا آگاه باشد، باید پاسخگو باشد. پرزیدنت بایدن نشان داده است که از برنامه های اسرائیل آگاه است.
مقامات ارشد پنتاگون در مورد اینکه آیا افزایش حضور نظامی ایالات متحده با هدف جلوگیری از یک جنگ گسترده تر، درگیری های منطقه ای را با جرات بخشیدن به اسرائیل شعله ور کرده است، بحث می کنند. وزارت دفاع در اواخر سپتامبر اعلام کرد که چند هزار نیروی اضافی آمریکایی را به منطقه می فرستد تا ۴۰۰۰۰ نفر را که مستقر هستند، تقویت کند. در این ماه، ایالات متحده یک سامانه دفاع موشکی پیشرفته موسوم به پایانه دفاع منطقهای در ارتفاع بالا یا THAAD را با حدود ۱۰۰ سرباز آمریکایی برای کمک به عملیات آن به اسرائیل فرستاد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی تهدیدهای غیرمستقیم علیه کشورهای میزبان نیروهای آمریکایی از جمله قطر، امارات متحده عربی، بحرین و کویت کرده است. نمایندگی تهران در سازمان ملل در بیانیه ای در ماه جاری هشدار داد که هر کشوری اگر به متجاوز کمک کند، همدست و هدف مشروع تلقی خواهد شد.
پیامدهای اقتصادی می تواند ویرانگر باشد
اسرائیل به ایالات متحده گفته است که در حمله مورد انتظار خود به تأسیسات هسته ای یا نفتی ایران حمله نخواهد کرد. با این حال، این اطمینان مانع از هدف قرار دادن تاسیسات نفتی ایران در دورهای آتی از سوی اسرائیل نمی شود و پیامدهای آن می تواند به شدت برای اقتصاد جهانی بی ثبات کننده باشد.
اگرچه بسیار بعید است، اما حمله اسرائیل به تأسیسات نفتی ایران میتواند رژیم ایران یا گروههای نیابتی آن را وادار کند که پالایشگاههای عربستان سعودی یا امارات را هدف قرار دهند. سناریوی دور دیگری که تحلیلگران از آن بیم دارند تهدید رژیم ایران به عبور نفتکش ها از تنگه هرمز است که نفت تولید شده در خلیج فارس از طریق آن به جهان ارسال می شود.
شوک به عرضه جهانی نفت می تواند منجر به افزایش قیمت گاز، کاهش استخدام و سرمایه گذاری شود و اقتصادها را به سمت رکود سوق دهد. این انعکاس به ویژه برای کشورهای فقیرتر که به نفت وارداتی وابسته هستند، مضر خواهد بود.
جای زیادی برای اشتباه محاسباتی وجود دارد
در سالهای گذشته، پیشفرض غالب برای ناظران خاورمیانه این بود که هم رژیم ایران و هم اسرائیل میخواهند از درگیری مستقیم اجتناب کنند.
در آوریل امسال، حمله رژیم ایران با بیش از ۳۰۰ پهپاد و موشک، در تلافی قتل هفت عضو سپاه پاسداران در سوریه توسط اسرائیل، این گمان را در هم شکست. به گفته مقامات آمریکایی، اسرائیل که شدت پاسخ رژیم ایران را اشتباه محاسبه کرده بود، غافلگیر شد. به نظر میرسید که واکنش سنجیده اسرائیل در آن زمان به نتیجهای بسیار کوتاهتر از جنگ منجر شد.
اسرائیل ممکن است اکنون تمایل بیشتری به خطر جنگ با جمهوری اسلامی داشته باشد، زیرا رگبار اوایل ماه جاری علاوه بر مناطق نظامی، مناطق غیرنظامی را نیز هدف قرار داد. به نظر می رسد چارچوب دیرینه بازدارندگی فروپاشیده است و هر کشوری را در معرض خطر قضاوت نادرست از واکنش طرف دیگر قرار می دهد و در هر نوبت تجاوز می کند.