با آغاز ماه رمضان در ۱۰ مارس، مذاکرات دو هفته آینده در محور گفتگوها است

مذاکرات اسرائیل و حماس برای توافق آتش بس پیش از ماه رمضان

دولت بایدن در حالی که تلاش می کند آتش بسی را در جنگ اسرائیل و حماس قبل از ماه رمضان ترتیب دهد؛ مقامات ارشد آمریکایی بر این باورند که آزادی گروگان های اسرائیلی از غزه تنها راه قابل قبول برای ایجاد اولین توقف جنگ است؛ درگیری مرگبار پس از آتش بس هفت روزه در اواخر نوامبر و احتمالاً پایان نهایی جنگ.

تهدید اسرائیل برای حمله به رفح در جنوب غزه، جایی که حدود ۱.۵ میلیون آواره غزه از آنجا گریخته اند، بر سر بحث های معامله گروگان ها پیش می آید. مقامات ایالات متحده آشکارا به اسرائیل هشدار داده اند که از پیشروی بیشتر به سمت جنوب بدون تضمین امنیت آن غیرنظامیان کاری به ظاهر غیرممکن هشدار داده اند. یک دیپلمات آشنا به مذاکرات بین اسرائیل و حماس که با میانجیگری قطر، مصر و ایالات متحده انجام می شود، گفت اگر عملیاتی علیه رفح انجام شود، می توانیم توافق را فراموش کنیم.

یک منبع آگاه از تلاش های جاری گفت با آغاز ماه رمضان در ۱۰ مارس، مذاکرات دو هفته آینده حول محور است. یک فشار نظامی تهاجمی از سوی اسرائیل در ماه رمضان تنها به گسترش درگیری ها در سراسر منطقه می انجامد. آنچه برای برخی از مقامات درگیر در این گفتگوها کمتر روشن است این است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل تا چه اندازه توقف در جنگ را به حمله در رفح ترجیح می دهد که به هدف او برای از بین بردن حماس ادامه دهد. این دیپلمات گفت به نظر نمی رسد که نتانیاهو در حال حاضر مایل به انجام هرگونه معامله باشد.

با توجه به اینکه یک توافق موفق می تواند آغازگر مرحله جدید و بالقوه نهایی جنگی باشد که اکنون کاملاً در پنجمین ماه خود قرار دارد، خطرات لحظه ای به سختی می تواند بالاتر باشد. منابع می‌گویند که توقف و گفتگوهای گروگان‌گیری، علیرغم پیشرفت‌هایی که در هفته‌های اخیر حاصل شده، دشوار بوده و بسیار پیچیده‌تر از دور اول مذاکرات بوده است.

چند تن از مقامات ارشد امنیت ملی رئیس جمهور جو بایدن در هفته های اخیر متوالی به خاورمیانه و خارج از آن سفر کرده اند و اسرائیل و حماس را برای دستیابی به توافقی تحت فشار قرار داده اند که باعث توقف اولیه شش هفته ای درگیری و آزادی نهایی بیش از ۱۰۰ گروگان باقی مانده می شود. 

برت مک گورک، هماهنگ‌کننده خاورمیانه کاخ سفید، روز چهارشنبه قبل از رفتن به اسرائیل برای ادامه این تلاش‌ها، به قاهره بازگشت. سفر او پس از سفر هفته گذشته بیل برنز رئیس سیا به منطقه انجام شد که شامل توقف هایی در دوحه، اسرائیل و قاهره بود.

به گفته دو منبع آگاه، انتظار می رود برنز روز جمعه برای گفتگوهای بیشتر با مقامات اسرائیلی، قطری و مصری به پاریس سفر کند. نتانیاهو پیشنهادات حماس را توهم آمیز خواند.

رهبران حماس نیز این هفته در قاهره بوده اند و با مقامات مصری دیدار کرده اند تا پس از اینکه نتانیاهو سری اخیر پیشنهادهای حماس را توهم آمیز رد کرد، توافق را به جلو پیش ببرند.

این چارچوب ها شامل یک سری مکث های چند مرحله ای است که حداقل به یک آتش بس ۴ و نیم ماهه در زمانی که گروگان ها و اسرای فلسطینی در زندان های اسرائیل آزاد می شوند، می رسد. افراد آشنا با مذاکرات می گویند که یکی از بزرگترین نقاط معترض درخواست حماس برای آزادی حدود ۱۵۰۰ اسیر در مرحله اول، خروج نیروهای اسرائیلی از غزه و بحث هایی بود که منجر به پایان رسمی جنگ می شد.

این دیپلمات آشنا گفت در دیدارهای بعدی در قاهره هفته گذشته با روسای اطلاعات اسرائیل، آمریکا، مصر و نخست وزیر قطر، هیئت اسرائیلی تنها مایل بود در مورد جنبه های کمک های بشردوستانه یک توافق بحث کند، نه سایر اجزای آن. با بحث های گفته شده این دیپلمات گفت که اسرائیل تیم فنی را همراه با هیئت خود نفرستاده است، این مدرک نشان می دهد که آنها واقعاً قصد مذاکره نداشتند.

اسرائیل سپس شرط دیگری را اضافه کرد مدرکی که نشان می‌دهد داروهایی که برای گروگان‌ها به غزه فرستاده شده بود، واقعاً به دست آنها رسیده است. گال هیرش، هماهنگ‌کننده گروگان‌ها در دولت اسرائیل، روز شنبه در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت این بسیار مهم است، زیرا به ما نشان می‌دهد که در آنجا غزه کسی وجود دارد که واقعاً می‌تواند گروگان‌های ما را نجات دهد و آزاد کند.

در پاسخ، دکتر ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه قطر، روز سه‌شنبه گفت قطر تأییدیه حماس مبنی بر دریافت یک محموله دارویی برای گروگان‌های اسرائیلی در نوار غزه دارد. الانصاری در بیانیه ای کتبی گفت قطر به عنوان میانجی در توافق، این تاییدیه ها را دریافت کرد.

از آنجایی که اسرائیل در موضع خود به نظر می رسد، مذاکره کنندگان انتظار دارند حماس دوباره در روزهای آینده پاسخ دهد. اما با توجه به شکاف هایی که باقی مانده است، توافق نهایی هنوز قریب الوقوع به نظر نمی رسد.

مقامات ایالات متحده و سازمان ملل متحد، همراه با آژانس های کمک رسانی بین المللی، نسبت به وقوع فاجعه در صورت حمله اسرائیل به رفح، جایی که فلسطینی ها ناامیدانه به دنبال پناهگاه و فاصله گرفتن از بدترین جنگ ها هستند، هشدار داده اند. هواپیماهای جنگی اسرائیل قبلاً رفح را بمباران کرده‌اند و بیش از ۱۰۰ نفر در یک مجموعه حملات هفته گذشته کشته شدند.

در پیش‌نویس قطعنامه‌ای که روز دوشنبه در سازمان ملل منتشر شد، مقامات آمریکایی نوشتند که چنین حمله زمینی بزرگی در شرایط فعلی نباید ادامه یابد. اما مقامات اسرائیلی همچنان نسبت به عملیات معلق هشدار می دهند.

بنی گانتز، وزیر کابینه جنگ اسرائیل در آخر هفته هشدار داد جهان باید بداند و رهبران حماس باید بدانند اگر تا ماه رمضان گروگان‌های ما در خانه نباشند، جنگ تا منطقه رفح ادامه خواهد یافت.

اولین معامله گروگان گیری در اواخر نوامبر شاهد بازگشت ده ها گروگانی بود که توسط حماس در ۷ اکتبر به اسارت گرفته شده بودند و یک آتش بس یک هفته ای برقرار شد. از زمان پایان آن آتش بس، در سه ماه پیش، میزان تلفات غیرنظامیان در غزه همچنان افزایش یافته است، همچنان که محکومیت جهانی عملیات نظامی اسرائیل و فشار سیاسی بر دولت بایدن برای درخواست برای پایان دائمی جنگ بوده است.

منابع می گویند که مقامات ارشد آمریکایی معتقدند که هیچ شانسی برای رسیدن اسرائیل به نقطه ای وجود ندارد که بدون آزادی گروگان ها با آتش بس دائمی در جنگ موافقت کند. آنها استدلال می کنند که تنها در طول یک توقف در جنگ، حتی اگر موقتی در نظر گرفته شود، بحث ها می تواند ادامه یابد که در نهایت به جنگ پایان می دهد.

مقامات اسرائیلی، از جمله نتانیاهو، همچنان استدلال می‌کنند که پیروزی کامل بر حماس لازم است. در بیشتر موارد، ایالات متحده همچنان در کنار اسرائیل می ایستد، البته با فاصله ای بیشتر، زیرا مقامات دولت به طور فزاینده ای از عملیات نظامی اسرائیل در نوار انتقاد می کنند. خود بایدن اخیراً رفتار اسرائیل را بیش از حد و بمباران آن را بی‌رویه توصیف کرده است.