سخنگوی حوثی‌ها گفت که جمهوری اسلامی تا به امروز هیچ پیامی از چین در مورد کاهش حملات ارسال نکرده است

چین جمهوری اسلامی را برای مهار حملات حوثی ها در دریای سرخ تحت فشار قرار می دهد

چهار منبع ایرانی و یک دیپلمات آگاه گفتند، مقامات چینی از همتایان ایرانی خود خواسته‌اند که در مهار حملات حوثی‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی به کشتی‌ها در دریای سرخ کمک کنند، در غیر این صورت به روابط تجاری با پکن آسیب می‌رسانند.

منابع ایرانی گفتند که بحث در مورد حملات و تجارت بین چین و ایران در چندین نشست اخیر در پکن و تهران انجام شده، اما از ارائه جزئیات درباره زمان وقوع آنها یا شرکت کنندگان خودداری کردند.

یکی از مقامات ایرانی در گفتگو با رویترز مشروط به ناشناس بودن گفت اساساً چین می‌گوید اگر به هر طریقی به منافع ما آسیب وارد شود، بر تجارت ما با تهران تأثیر می‌گذارد. بنابراین به حوثی‌ها بگویید خویشتن‌دار باشند. 

حملاتی که حوثی‌ها می‌گویند در حمایت از فلسطینی‌های غزه انجام می‌شود، با ایجاد اختلال در مسیر تجاری کلیدی بین آسیا و اروپا که به‌طور گسترده توسط کشتی‌های چین استفاده می‌شود، هزینه حمل و نقل و بیمه را افزایش داده است.

چهار منبع ایرانی گفتند، با این حال، مقامات چینی هیچ اظهارنظر یا تهدید خاصی در مورد اینکه چگونه روابط تجاری پکن با ایران ممکن است تحت تأثیر حملات حوثی‌ها قرار گیرد، نکردند.

در حالی که چین بزرگترین شریک تجاری جمهوری اسلامی در دهه گذشته بوده، روابط تجاری آنها نامتعادل است. برای مثال، طبق داده‌های ردیابی نفتکش‌های شرکت تحلیل تجاری Kpler، پالایشگاه‌های نفت چین، بیش از ۹۰ درصد از صادرات نفت خام ایران را در سال گذشته خریداری کردند، زیرا تحریم‌های ایالات متحده بسیاری از مشتریان دیگر را دور نگه داشته و شرکت‌های چینی از تخفیف‌های سنگین سود می‌برند.

با این حال، نفت ایران تنها ۱۰ درصد از واردات نفت خام چین را به خود اختصاص می دهد و پکن مجموعه ای از تامین کنندگان دارد که می توانند کمبودها را از جاهای دیگر جبران کنند. منابع ایرانی گفتند پکن به صراحت اعلام کرده است که اگر کشتی‌های مرتبط با چین ضربه بخورند یا منافع این کشور به هر نحوی تحت تأثیر قرار گیرد، از تهران بسیار ناامید خواهد شد.

یکی از مقامات ایرانی گفت، در حالی که چین برای جمهوری اسلامی مهم بود، تهران در غزه، لبنان، سوریه و عراق، به جز حوثی‌های یمن، نمایندگانی نیز داشت و اتحادها و اولویت‌های منطقه‌ای آن نقش مهمی در تصمیم‌گیری آن داشتند.

وزارت امور خارجه چین در پاسخ به سوالی درباره دیدار مقامات جمهوری اسلامی برای گفت‌وگو درباره حملات دریای سرخ، گفت چین دوست صمیمانه کشورهای خاورمیانه است و متعهد به ارتقای امنیت و ثبات منطقه و به دنبال توسعه و شکوفایی مشترک است. 

به رویترز گفت ما قویاً از کشورهای خاورمیانه در تقویت استقلال استراتژیک خود و اتحاد و همکاری برای حل مسائل امنیتی منطقه حمایت می کنیم.

حملات نظامی نیروهای آمریکایی و بریتانیایی به اهداف حوثی در یمن در ماه جاری نتوانسته حملات به کشتی‌های این گروه را که کنترل بخش بزرگی از یمن از جمله صنعا پایتخت و بسیاری از سواحل دریای سرخ توسط باب المندب را در اختیار دارد، متوقف کند. 

یک مقام ارشد آمریکایی گفت که واشنگتن از چین خواسته است تا از اهرم فشار خود در رابطه با جمهوری اسلامی برای متقاعد کردنش برای مهار حوثی‌ها استفاده کند، از جمله در گفتگوهایی که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی این ماه با لیو جیانچائو، مقام ارشد حزب کمونیست چین داشتند.

یک مقام ارشد جمهوری اسلامی گفت در حالی که مقامات چینی نگرانی های خود را به طور کامل در این دیدارها مورد بحث قرار دادند، آنها هرگز به درخواست واشنگتن اشاره نکردند. در ۱۴ ژانویه، وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، خواستار توقف حملات به کشتی‌های غیرنظامی در دریای سرخ  بدون نام بردن از حوثی‌ها یا نام بردن از جمهوری اسلامی و حفظ زنجیره تامین و نظم تجارت بین‌المللی شد.

ویکتور گائو، استاد کرسی دانشگاه سوچو چین، گفت که چین به عنوان بزرگترین کشور تجاری جهان، به طور نامتناسبی تحت تاثیر اختلال کشتیرانی قرار گرفته است و بازگرداندن ثبات در دریای سرخ در اولویت قرار دارد.

اما گائو، یک دیپلمات سابق چینی و مشاور غول نفتی عربستان سعودی آرامکو، گفت که پکن رفتار اسرائیل با فلسطینی‌ها را عامل اصلی بحران دریای سرخ می‌داند و نمی‌خواهد علناً حوثی‌ها را سرزنش کند.

یک دیپلمات آشنا به این موضوع گفت که چین درباره این موضوع با جمهوری اسلامی صحبت کرده است اما مشخص نیست تهران چقدر توصیه پکن را جدی می گیرد.

دو مقام در دولت یمن، دشمن حوثی‌ها، گفتند که می‌دانند چندین کشور از جمله چین به دنبال نفوذ در جمهوری اسلامی برای مهار حوثی‌ها بوده‌اند. تحلیلگران گرگوری برو از گروه اوراسیا و علی واعظ از گروه بین المللی بحران گفتند که چین به دلیل خرید نفت خود و به دلیل اینکه جمهوری اسلامی امیدوار است در آینده سرمایه گذاری مستقیم چینی بیشتری را جذب کند، اهرم بالقوه ای بر تهران دارد.

با این حال، هر دو گفتند که چین تاکنون به دلایل متعددی تمایلی به استفاده از اهرم خود نداشته است. واعظ گفت پکن ترجیح می‌دهد با خون‌ریزی حوثی‌ها از آزادی کشتیرانی آمریکا در دریای سرخ محافظت کند و افزود که پکن همچنین آگاه است که جمهوری اسلامی کنترل کاملی بر متحدان یمنی خود ندارد.

محمد عبدالسلام، سخنگوی حوثی‌ها، روز پنجشنبه گفت که جمهوری اسلامی تا به امروز هیچ پیامی از چین در مورد کاهش حملات ارسال نکرده است.

وی گفت آنها ما را از چنین درخواستی مطلع نخواهند کرد، به ویژه اینکه موضع اعلام شده جمهوری اسلامی حمایت از یمن است، حملات آمریکایی-انگلیسی به یمن را محکوم کرد و موضع یمن را محترمانه و مسئولانه دانست.

چهار منبع ایرانی گفتند مشخص نیست که آیا جمهوری اسلامی در پی مذاکرات با پکن اقدامی انجام خواهد داد یا خیر.

خطرات برای جمهوری اسلامی زیاد است زیرا چین یکی از معدود قدرت‌هایی است که می‌تواند میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری مورد نیاز تهران برای حفظ ظرفیت بخش نفت و حفظ اقتصاد خود را تامین کند.

نفوذ پکن در سال ۲۰۲۳ مشهود بود، زمانی که توافق بین تهران و رقیب منطقه‌ای عربستان سعودی برای پایان دادن به سال‌ها خصومت را تسهیل کرد. یکی از آگاهان ایرانی گفت، در حالی که روابط اقتصادی قوی بین چین و ایران وجود دارد، تأثیر پکن بر تصمیمات ژئوپلیتیکی تهران مطلق نبود.

برخی از درون حاکمیت جمهوری اسلامی ارزش شراکت با پکن را زیر سوال بردند و به حجم نسبتاً پایین تجارت غیرنفتی و سرمایه گذاری از زمان امضای توافقنامه همکاری ۲۵ ساله چین و ایران در سال ۲۰۲۱ اشاره کردند.

رسانه‌های دولتی جمهوری اسلامی می‌گویند که شرکت‌های چینی از آن زمان تاکنون تنها ۱۸۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند. رسانه دولتی همچنین سال گذشته اعلام کرد که صادرات غیرنفتی ایران به چین در پنج ماهه اول سال ۲۰۲۳ ۶۸ درصد کاهش داشته است در حالی که واردات ایران از چین ۴۰ درصد افزایش یافته است.

در مقابل، شرکت‌های چینی سال گذشته متعهد شدند که میلیاردها دلار در عربستان سعودی سرمایه‌گذاری کنند، زیرا این کشورها در دسامبر ۲۰۲۲ یک مشارکت استراتژیک جامع امضا کردند. دو تن از مقامات جمهوری اسلامی گفتند، در حالی که نمی‌توان چین را نادیده گرفت، تهران اولویت‌های دیگری را در نظر داشت و تصمیمات آن تحت تأثیر متقابل پیچیده عوامل شکل می‌گرفت.

یکی از این افراد گفت ائتلاف‌ها و اولویت‌های منطقه‌ای و همچنین ملاحظات ایدئولوژیک کمک قابل توجهی به تصمیم‌گیری‌های تهران می‌کنند. نفر دوم گفت که حاکمان جمهوری اسلامی باید استراتژی ظریفی را در مورد جنگ غزه و همچنین حملات حوثی ها اتخاذ کنند و تهران متحدان خود را رها نخواهد کرد.

منابع ایرانی گفتند که نقش تهران به عنوان رهبر «محور مقاومت» خود که شامل حوثی‌ها، حزب‌الله لبنان، حماس و شبه‌نظامیان در عراق و سوریه می‌شود باید در برابر جلوگیری از فرورفتن در جنگ منطقه‌ای بر سر غزه متعادل می‌شد.

یکی از این افراد گفت که پیام تهران به حوثی‌ها و در مورد آن مستلزم اندازه‌ای انکار در مورد میزان کنترلش بر آنها بود اما همچنین به توانایی ادعای اعتبار برای اقدامات ضد اسرائیلی آنها نیاز داشت.