خودمراقبتی چیست؟

خودمراقبتی چیست و چرا اهمیت دارد؟

زمانی که عبارت خودمراقبتی را می شنوید چه چیزی به ذهنتان خطور می کند؟ این کار نیاز به پول دارد؟ نیاز به زمان دارد؟ ممکن است به یاد شعار همیشگی “مراقبت از خود” بیفتید، اما خودمراقبتی کار بیهوده ای نیست. تحقیقات نشان داده که خودمراقبتی سلامت جسمی شما را بالا برده و علاوه بر آن موجب بهبود تصمیم گیری ها و فعالیت های روزانه شما می شود.

بانو راسخی، مربی توسعه فردی در تورنتو، کانادا می‌گوید اولین و مهم ترین نکته‌ای که باید مد نظر داشته باشید این است که خودمراقبتی به معنی خودخواهی یا خودپرستی نیست. خودمراقبتی به معنی مراقبت از خود است تا بتوانید سالم و سرحال باشید، وظایف شغلی خود را انجام دهید، به دیگران کمک کرده و از آنها مراقبت کنید و در نهایت به همه مواردی که در طول یک روز می خواهید و نیاز دارید برسید. گاهی اوقات اقدامات ساده ای مانند ماساژ دادن یک سرم پوستی روی صورت می تواند یک راه ساده اما عالی برای آرامش ذهن و بدن شما باشد.

بانو راسخی می‌گوید «خودمراقبتی مفهوم گسترده‌ای است که شامل جنبه‌های مختلف بهداشت، تغذیه، سبک زندگی، عوامل محیطی، عوامل اجتماعی- اقتصادی و در نهایت پزشکی و درمانی می شود. به طور کلی می توان گفت خودمراقبتی شامل جنبه های فردی، جمعی و اجتماعی است.»

با فراگیر شدن خودمراقبتی، مفاهیم آن برای عموم مردم کاربردی تر شده و بیشتر بر مبنای نیازهای فردی و رفع آن نیازها تنظیم شده است.

بانو راسخی اضافه کرد: «خودمراقبتی می تواند هر چیزی را شامل شود، هر چیزی که شما را خوشحال کرده و لبخند روی لب شما بیاورد، هرچیزی که باعث شود شما احساس اهمیت داشتن کنید، حتی اگر این شما هستید که به خودتان اهمیت می دهید.»

خودمراقبتی نیازمند این است که شما به خودتان رجوع کرده و از خود بپرسید که حالتان چطور است و بدنتان به چه چیزی نیاز دارد. برخی مردم از این روش مراقبتی برای مواجهه با اخبار ناگوار و ناراحت کننده استفاده می‌کنند در حالی که برخی دیگر برای حفظ شادی روزمره خود از آن استفاده می کنند. خودمراقبتی در تمام افراد معنی یکسانی ندارد و افراد مختلف روش های خودمراقبتی متفاوتی دارند. حتی ممکن است تعریف افراد از خودمراقبتی در طی گذر زمان تغییر کند.

روش های خودمراقبتی شامل انتخاب سبک زندگی سالم، دوری از عادات سبک زندگی ناسالم، استفاده مسئولانه از داروهای تجویز شده و تجویز نشده، آگاهی نسبت به علائم بیماری (ارزیابی و رسیدگی به این علائم و در صورت لزوم همکاری با پزشک و افراد متخصص در حوزه درمان)، زیرنظر داشتن خود برای علائم بهبود یا بدتر شدن و در نهایت خودمدیریتی (مدیریت نشانه‌‎های بیماری، تنها یا با کمک متخصصان حوزه پزشکی یا افراد دیگر با علائم مشابه) می شود.

بانو راسخی می‌گوید «مراقبت از خود در واقع شامل سه دسته اصلی می شود. اولین دسته مراقبت های احساسی هستند. مثال های این دسته مانند صحبت کردن با خود، داشتن حمام های ریلکسی هفتگی، نه گفتن به مواردی که موجب بروز استرس های غیرضروری در شما می شوند، اجازه دادن به خودتان برای داشتن کمی استراحت و مکث در روند زندگی، یا حتی تنظیم یک قرار ملاقات هفتگی با یک دوست در کافه هستند. بخش احساسی خودمراقبتی حول این محور است که اطمینان حاصل کنید نیازهای عاطفی شما رفع شده و محافظت می شوند. فعالیت هایی نظیر یوگا، ماساژ و معاشرت های اجتماعی نیز در این دسته قرار می گیرند. علاوه بر این، صرف زمان برای فعالیت های ارزشمندی که برای فرد معنادار هستند نیز نوعی خودمراقبتی احساسی است. سرگرمی های شما چه هستند؟ متاسفانه اهمیت اختصاص زمان برای دنبال کردن سرگرمی ها و تفریح اغلب نادیده گرفته شده و این زمان به عنوان وقت تلف شده در نظر گرفته می شود در صورتی که به هیچ وجه اینطور نیست.»

«مورد بعدی خودمراقبتی فیزیکی و جسمی است. این مورد شامل اولویت بندی خواب، داشتن یک روتین ورزشی و همچنین انتخاب غذاهای سالم و مغذی می‌شود. خودمراقبتی فیزیکی اصطلاح گسترده‌ای است که می‌تواند به طیف وسیعی از فعالیت ها اشاره داشته باشد. به عنوان مثال فعالیت های ساده فیزیکی که در طول یک دوره سلامت ذهنی یا جسمی علاقه ای به پیروی از آنها نداریم مانند شستن دست ها، دوش گرفتن، پوشیدن لباس های تمیز، انجام روتین پوستی و مراجعه منظم به دندانپزشک در این گروه جای می گیرند. از طرف دیگر فعالیت هایی نظیر خوب غذا خوردن، ورزش منظم، واکسینه کردن بدن در مقابل بیماری ها، انجام سکس ایمن، استفاده از محصولات ضد آفتاب و غیره نیز مثال هایی از مراقبت از بدن هستند.»

«دسته سوم، خودمراقبتی معنوی است که شامل فعالیت هایی نظیر شرکت در مراسم های مذهبی، صرف وقت در طبیعت، مدیتیشن، گنجاندن رفتارهای محبت آمیز منظم در برنامه روزانه، یا حتی داشتن یک دفتر برای یادداشت کردن موارد قدردانی می شود. خودمراقبتی معنوی عموما فعالیت هایی را در بر می‌گیرد که بر روی ارتباط با درون خودش تمرکز دارد. این فعالیت ها در نهایت موجب کمک به رشد شخصی افراد و ایجاد احساس صلح و آرامش در فرد می‌شود. برای خودمراقبتی معنوی می توانید فعالیت هایی نظیر مدیتیشن، رفتن به عبادتگاه، مطالعه متون معنوی و مذهبی، عبادت، جستجوی آرامش و شادی را امتحان کنید.»

خودمراقبتی چه اهمیتی دارد؟

چرا محبوبیت این مساله رو به افزایش است و برای همه افراد مهم است که در زندگی روزمره خودمراقبتی داشته باشند؟ بانو راسخی می‌گوید خودمراقبتی در واقع بخشی از پاسخ این سوال است که ما چگونه می توانیم با عوامل استرس زای روزانه بهتر کنار بیاییم، استرس هایی نظیر استرس های کاری، یا حتی استرس ناشی از تلاش برای همگام شدن با سرعت زندگی روزمره. حتی ایمیل‌های دربافتی با تعداد بالای ایمیل خوانده نشده نیز می تواند برای برخی افراد استرس زا باشد.

بانو راسخی می‌گوید «امروزه مردم بیشتر احساس تنهایی می کنند و توانایی آنها برای کم کردن سرعت زندگی و آزاد کردن ذهنشان کمتر شده است که همین امر خود موجب می شود که افراد حتی با ساده ترین کارها نیز احساس اضطراب و سردرگمی کنند.»

«خودمراقبتی نه تنها موجب بهبود سلامت فیزیکی، ذهنی و عاطفی فرد می شود، بلکه نتایج مثبت سلامتی نیز به همراه دارد، نتایجی نظیر افزایش تاب آوری، طول عمر بیشتر و مدیریت بهتر استرس. هنگامی که خودمراقبتی به طور منظم انجام شود، مزایای آن گسترده تر بوده و حتی با نتایج مثبتی مانند کاهش استرس، بهبود سیستم ایمنی، افزایش بهره وری و احساس عزت نفس بالاتر نیز در ارتباط است.»

در نهایت، بانو راسخی می‌گوید مراقبت از خود به انتخاب‌های بهتر در زندگی، مراقبت فیزیکی و ذهنی بهتر کمک کرده و در نهایت با کاهش هزینه‌های پزشکی فواید بسیار بیشتری را برای فرد به ارمغان می‌آورد. خودمراقبتی چیست و چرا اهمیت دارد؟  مربی توسعه فردی خودمراقبتی چیست و چرا اهمیت دارد؟ مربی توسعه فردی  مربی توسعه فردی