یک راه پیش روی ایران : خلیج فارس بدون سلاح هسته ای

یک راه پیش روی ایران : خلیج فارس بدون سلاح و تسلیحات هسته ای

روزنامه نیویورک تایمز با انتشار سرمقاله ای در رابطه با برجام و آینده خلیج فارس بدون تسلیحات و سلاح هسته ای اظهار خوش بینی کرده است.

به گزارش تهرانتو نیوز ؛

متن این سرمقاله بدین شرح است : 

احیای توافق هسته ای برجام با ایران در شرایطی ممکن به نظر می رسد که ایالات متحده و شرکای آن قرار است هفته آینده برای ششمین بار در وین با دیپلمات های ایرانی مذاکره کنند.

این خبر خوشایند است، زیرا برجام یا به عبارت کامل تر برنامه جامع اقدام مشترک، در ازای لغو تحریم ها، محدودیت های مهمی را برای برنامه هسته ای ایران اعمال می کند.

اما برخی از مفاد اصلی این توافق تاریخ مصرف مشخصی دارند به همین دلیل یک جنبه مهم این فرآیند باید گشودن راهی برای توافق های بعدی بوده تا نگرانی ها را در مورد بلندپروازی های دراز مدت ایران در رقابت های تسلیحاتی هسته ای در منطقه کاهش دهد.

در حالت ایده آل، نتیجه این اقدام خاورمیانه ای عاری از سلاح هسته ای خواهد بود. ظاهراً دولت بایدن این موضوع را مورد نظر دارد به همین دلیل قرار است در آینده توافقنامه “طولانی تر و مستحکم تر” ی را با ایران منعقد کند.

موانع رسیدن به این هدف متعدد و دلهره آور هستند اما به نظر می رسد شرایط برای احیای حداقلی این توافق فراهم است.

 گفته می شود رهبر ایران که قدرت واقعی در ایران را در دست دارد خواهان احیای توافق قبل از روی کار آمدن رئیس جمهور جدید در ماه اگوست است.

حسن روحانی در سال ۲۰۱۵ برای جلب نظر دولت اوباما به اجرای این توافق تلاش زیادی کرد. اما این توافق پس از اوباما در سال ۲۰۱۸ توسط دونالد ترامپ لغو شد و ایرانیان در دوران شیوع کرونا برای تامین واکسن و دارو دچار مشکل شدند.

پیش بینی می شود ابراهیم رئیسی، رئیس تندروی قوه قضائیه ایرن، در انتخاباتی که جمعه آینده برگزار می شود جانشین حسن روحانی شود.

بر همین اساس چنانچه اکنون در این رابطه توافقی صورت گیرد ابراهیم رئیسی بدون اینکه مسئولیت آن را بپذیرد یا اگر دوباره لغو شود، از مزایای آن بهره مند می شود.

بر اساس توافق سال ۲۰۱۵ ، ایران اعلام کرده که مقداری از  مواد هسته ای را ذخیره کند و سطح خلوص خود را زیر آنچه برای سلاح های هسته ای مورد نیاز است، نگه دارد اما محدودیت های تولید سوخت هسته ای ایران در سال ۲۰۳۰ منقضی می شود و پس از آن ایران دیگر هیچگونه محدودیتی در غنی سازی اورانیوم صنعتی نخواهد داشت.

اما بعید به نظر می رسد که ایران با محدودیت های طولانی مدت تر موافقت کند مگر آنکه تنها قدرت منطقه ای باشد. بنابراین هدف باید اجرای استانداردهای سختگیرانه منع گسترش سلاح های هسته ای توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایجاد منطقه ای عاری از سلاح هسته ای باشد و از یک مسابقه تسلیحات هسته ای ناپایدار ناگزیر جلوگیری کند.

ایده پیمان منطقه ای از دهه ۱۹۷۰ مطرح بوده و حتی شاه ایران شاید به عنوان راهی برای نشان دادن رهبری ملت خود از آن حمایت کرده است.

از آن زمان جلسات دوره ای و بحث ها در این رابطه با این موضوع در مجامع مختلف از جمله سال ۲۰۱۹ در سازمان ملل مطرح بوده است.

 مناطق عاری از سلاح هسته ای قبلاً در آفریقا، آمریکای لاتین، آسیای میانه و آسیای جنوب شرقی ایجاد شده است.

افراد بدبین ممکن است این ایده را برای آغاز کار رد کنند و مهمترین دلیل آنها برای این بدبینی وجود اسرائیل است که کلا با تسلیحات هسته ای مخالف است و حتی بحث را در این رابطه قبول نمی کند. اما هنوز هم می توان در تحکیم روابط ایران و کشورهای همسایه عرب آن امیدوار بود.

عربستان سعودی، یک کشور عربی سنی است که در یک رقابت سخت با حاکمان شیعه ایران، قصد خود را برای ساخت یک سری نیروگاه های هسته ای اعلام کرده است. امارات متحده عربی نیز اولین کشور عربی بود که سال گذشته پس از موافقت با پادمان های بین المللی کارخانه هسته ای غیرنظامی خودش را تکمیل کرد.

اگر نیروی هسته ای غیرنظامی تنها دلیل نیاز ایران و همسایگانش به سوخت هسته ای بود، خرید آن از یک کنسرسیوم تجاری یا تهیه آن از یک بانک سوخت منطقه ای بسیار ارزان تر و ایمن تر بود، همانطور که سناتور باب منندز و سناتور لیندزی گراهام اخیراً در واشنگتن پست به این موضوع پرداختند.

به عنوان مثال آمریکایی ها سوخت نیروگاه های هسته ای خود را از ” اورنکو” ، کنسرسیوم آلمان، هلند و انگلیس تهیه می کنند. اما ایران با توجه به سابقه طولانی تحریم های بین المللی و مداخلات خارجی، اصرار دارد که نیاز خود را در این زمینه خودش تامین کند.

 ایران نیز در ابتدا جزو سرمایه گذاران اولیه ” اورودیف ” ، کنسرسیوم اورانیوم مستقر در فرانسه بود، اما پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ ، هرگز حق استفاده از این امتیاز به ایران داده نشد.

نگاه به گذشته نشان می دهد که بهتر بود ایران سوخت خودش را خودش تأمین می کرد تا بهانه ای برای غنی سازی اورانیوم که می تواند برای ایجاد سلاح هسته ای هدایت شود، نداشته باشد.

امروز این برنامه به نمادی از غرور ملی و مقاومت در برابر تجاوزات خارجی و ابزاری مهم برای لغو تحریم ها تبدیل شده و چیزی نیست که ایران به راحتی از آن دست بکشد. از طرف دیگر به احتمال زیاد دنیا هرگز به ایران اعتماد نخواهد کرد که سلاح هسته ای تولید نکند.

بنابراین برنامه هسته‌ای ایران در حال حاضر و با وجود مخالفان بین المللی و رقابت منطقه ای، هزینه های اقتصادی بالایی را برای ایران به همراه دارد. بر همین اساس راه نجات ایران این است که امکانات غنی سازی اورانیوم خود را با الگوبرداری از اورنکو به یک کنسرسیوم چندجانبه با یک کارشناس بین المللی تبدیل کند تا بتواند سوخت هسته ای را به نیروگاه های منطقه تحویل دهد.

 ایده ای که توسط سید حسین موسویان، دیپلمات سابق ایرانی که اکنون یک متخصص سیاست هسته ای در دانشگاه پرینستون و یکی از نویسندگان کتاب “خاورمیانه عاری از سلاح های کشتار جمعی : رویکرد جدید به منع گسترش سلاح های هسته ای” مطرح شد. دانشمندان دانشگاه میشیگان نیز طرحی مشابه در سال ۲۰۰۸ ارائه کردند که در آنزمان اعضای اصلی کنگره آنرا قابل بررسی دانستند.

ممنوعیت تولید اورانیوم بسیار غنی شده در ایران نیز یکی دیگر از فرصت های مناسب برای بررسی است. مشکل آشکار این ایده این است که رقابت شیعه و سنی به یک جنگ بزرگ قدرت تبدیل شده است. ایران از نیروهای نیابتی از دمشق تا صنعا و تا بیروت پشتیبانی می کند و با خروج نیروهای ایالات متحده و ناتو احتمالاً نفوذ آن در افغانستان افزایش خواهد یافت.

برای برخی در دولت ترامپ، این تهدیدی بزرگتر از برنامه هسته ای تلقی می شد.

از ده خواسته ای که دولت ترامپ هنگام خروج از توافق هسته ای از ایران داشت، بیشتر موارد با سلاح های هسته ای مرتبط بود و یک مورد نیز به پشتیبانی نظامی ایران از شبه نظامیان در خاورمیانه ارتباط داشت. به همین دلیل دولت ترامپ تحریم های فلج کننده ای را علیه ایران اعمال و اتحادی ضد ایرانی را در میان اسرائیل، عربستان سعودی و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس ایجاد کرد. با این وجود کمپین “فشار حداکثری” ایران را از آموزش پروکسی در منطقه و سرمایه گذاری نسبتاً ارزان و پیشرفت برنامه های هسته ای خود متوقف نکرد.

ایجاد تنش فرقه ای نیز راه حل مناسبی برای بسیاری از مشکلات منطقه نیست. حتی در میان مجازات ها و بی اعتمادی، نشانه هایی وجود دارد که می تواند همه چیز تغییر کند.

 مقامات ایرانی گفته اند که اگر ایالات متحده به توافق هسته ای بازگردد ، آنها مایل به گفتگو در مورد سایر موضوعات از جمله نقش آنها در منطقه هستند.

 در اوایل سال جاری، مقامات سعودی و ایرانی مجموعه ای از جلسات دیپلماتیک را پس از چند سال تنش و وقفه با هدف کاهش تنش ها و کدورت با ایران برگزار کردند.

در نتیجه باید گفت اگرچه ایده همکاری صلح آمیز هسته ای در خلیج فارس با توجه به سطح بی اعتمادی امروز ممکن است غیر واقعی باشد اما لازم به یادآوری است که ایران و عربستان سعودی روابط نزدیکتری دارند و حتی سال ۲۰۰۱ یک پیمان امنیتی با هم امضا کرده اند.

بنابراین هرگونه مقاومت در برابر ایران یا خاورمیانه به طور قطع خطر بزرگی را به همراه دارد اما تا زمانی که فرصتی برای انصراف ایران از تولید سلاح هسته ای و ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در یکی از ناپایدارترین مناطق جهان وجود داشته باشد، ایالات متحده و شرکای آن باید آماده پذیرش این خطرات باشند.

آینده خلیج فارس آینده خلیج فارس      آینده خلیج فارس        آینده خلیج فارس        آینده خلیج فارس        آینده خلیج فارس

یک راه پیش روی ایران : خلیج فارس بدون سلاح و تسلیحات هسته ای    روزنامه نیویورک تایمز  روزنامه نیویورک تایمز  روزنامه نیویورک تایمز روزنامه نیویورک تایمز      روزنامه نیویورک تایمز  روزنامه نیویورک تایمز