در حالی که اسرائیل وارد جنگ می‌شود، روسیه اکنون باید تصمیم بگیرد که وفاداری‌اش در خاورمیانه به کدام سمت است

موضع روسیه در قبال حمله حماس به اسرائیل

وقوع خونریزی، خشونت و جنگ آشکار بین اسرائیل و حماس باعث شده تا روسیه در موقعیت نامناسبی قرار بگیرد. این اتفاق به طور سنتی خط دیپلماتیک را که مسکو بین اسرائیل و متحدانش در خاورمیانه تعیین می‌کرد، متاثر کرده است.

تحلیلگران تصریح می‌کنند که به احتمال زیاد، موقعیت روسیه درباره مناقشه کنونی در اسرائیل، به دلیل تضاد در روابط این کشور در منطقه، احتمالاً متفاوت باشد و این یک چالش در مسیریابی مسکو ایجاد کرده است.

در سالهای اخیر، روسیه با اسرائیل روابط مثبتی داشته، اما پس از حمله به اوکراین در سال گذشته، مسکو روابط نظامی خود را با جمهوری اسلامی تقویت کرده و به دشمن اصلی اسرائیل و همچنین به کشوری که در گذشته به حمایت مالی و مادی از گروه شبه نظامی فلسطینی حماس که بارها حملاتی به اسرائیل انجام داده، پشتیبانی کرده است.

تاتیانا استانووایا، کارشناس ارشد مرکز اوراسیا کارنگی روسیه و بنیانگذار شرکت تحلیلی R.Politik در یک یادداشت تحلیلی در روز دوشنبه اظهار کرد: موضع روسیه در مورد درگیری پیچیده است.

از یک سو، مسکو ممکن است از تاریخچه میانجیگری درون فلسطینی ها و روابط خود با حماس به منظور تحقق جایگاهی در هر فرآیند صلح استفاده کند. این کشور همچنین اهمیت رشد روابط خود با جمهوری اسلامی و کشورهای عربی را دنبال می‌کند.

از سوی دیگر، علیرغم تنش‌های اخیر، روابط روسیه با اسرائیل همچنان به شدت پایدار و عمل‌گرایانه است. ویژگی اصلی این روابط شامل برقراری خطوط ارتباطی باز و هماهنگی عملی در سوریه و اشتراک دیدگاه‌های مشترک درباره اهمیت تاریخی جنگ جهانی دوم است.

استانوایا گفت: این واقعیت که اسرائیل تحریم‌های غرب ضد روسیه را اعمال نکرده نیز قابل توجه است.

به دنبال تلاش‌های رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین برای افزایش نفوذ و حضور روسیه در منطقه، مسکو از رژیم بشار اسد در سوریه پشتیبانی کرده و در مقابل از حضور نظامی در سوریه بهره‌برده است. این کشور تاکنون با توجه به نظریه‌ها و دیدگاه‌های مختلف، در تعمیق و گسترش روابط خود با کشورهایی نظیر لبنان، مصر و عراق، دخیل بوده است.

روسیه به ویژه به جمهوری اسلامی نزدیک است و اطلاعات و شواهد غربی نشان می‌دهد که تهران به مسکو تسلیحات نظامی را، اصولاً پهپاد، توپخانه و گلوله‌های تانک برای استفاده در جنگ خود علیه اوکراین ارائه داده است.

ایران بارها ارسال تسلیحات به مسکو را رد کرده، اما به فروش هواپیماهای بدون سرنشین اعتراف کرده و گفته که این کار را ماه‌ها قبل از حمله فوریه ۲۰۲۲ به اوکراین انجام داده است.

پوتین همچنین روابط صمیمانه‌ای با همتای اسرائیلی خود بنیامین نتانیاهو داشته که از نفوذ روسیه بر سوریه برای تامین امنیت مرزهای شمالی اسرائیل استفاده کرده، اما جنگ در اوکراین، اسرائیل را در موقعیت ناخوشایندی قرار داده، زیرا طبق گزارش‌ها، متحدان غربی‌اش، به‌ویژه ایالات متحده، بر نتانیاهو فشار می‌آورند تا از پوتین فاصله بگیرد و در عوض از اوکراین حمایت کند.

با وجود تمام درخواست‌ها برای یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای پایان دادن به مناقشه، اسرائیل تاکنون به مقاومت در برابر ارسال تسلیحات به اوکراین و یا اقدامات تحریمی علیه روسیه به دلیل تهاجم این کشور ادامه داده است.

در روز سه‌شنبه، پوتین در کرملین با محمد شیعه السودانی، نخست وزیر عراق دیدار و گفتگو می‌کند، و انتظار می‌رود که مسائل مرتبط با منطقه خاورمیانه مورد بررسی قرار گیرد.

کرملین روز دوشنبه گفت که از این وضعیت بسیار نگران است، اما به طور واضح گفت که پوتین هنوز برنامه‌ای برای تماس با مقامات اسرائیلی یا فلسطینی برای گفتگو در مورد بحران امنیتی ندارد.آشکار بود که در نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل متحد، اعضای این شورا به توافق مشترک در محکومیت حمله حماس نرسیدند.

روسیه و چین همه حملات علیه غیرنظامیان را محکوم کردند، اما به طور آشکار خشونت انجام شده توسط این گروه شبه نظامی را محکوم نکردند. آنها همچنین به کمبودهای اسرائیل و مسائل حل نشده اشاره کردند که به گفته آنها منجر به بحران فعلی شده، و هر دو کشور تأکید کردند که حل این درگیری طولانی‌مدت و در حال گسترش به وسیله راه‌حل دیپلماتیک دو جانبه امکان‌پذیر است.

به عنوان پاسخ، جمهوری اسلامی هرگونه دخالت در حمله غافلگیرانه حماس علیه اسرائیل که در صبح شنبه آغاز شد، را تکذیب کرد. با این حال، به این گروه شبه‌نظامی به دلیل توانایی مقاومت ضد صهیونیستی در سراسر منطقه تبریک گفت.

با توجه به تهاجم روسیه به اوکراین و تحریم‌های بین‌المللی سنگینی که توسط کشورهای غربی علیه روسیه اعمال شده، بدون شک روسیه قدرت و تأثیر بیشتری در منطقه به دست آورده است. این امر ممکن است به اوج آوردن چالش‌هایی در مورد تبیین نقش روسیه در آخرین بحران منطقه خاورمیانه منجر شود. مانند جمهوری اسلامی، تهران یکی از کمترین متحدان بین‌المللی باقی‌مانده برای روسیه است که ممکن است در تلاش برای افزایش توان نظامی خود و همزمانی با ادامه جنگ در اوکراین، به ذخایر تسلیحاتی نیز روی آورد.

اکنون بسیاری این درگیری را به عنوان تلاش روسیه برای ایجاد برتری از نظر بودجه نظامی و منابع مالی نسبت به اوکراین و حامیان غربی آن می‌بینند.

وزارت دفاع بریتانیا در یک به‌روزرسانی اطلاعاتی در تاریخ دوشنبه، اعلام کرد که روسیه به نظر می‌آید به جمهوری اسلامی نزدیک‌تر می‌شود. این گزارش اشاره کرد که عواملی از جمله انزوای بین‌المللی روسیه، آن را مجبور کرده تا تلاش‌های سیاست خارجی خود را به سوی مشارکت‌هایی هدایت کند که قبلاً کمتر مورد تأیید بوده‌اند. این تلاش‌ها شامل جلب حمایت در زمینه‌های دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی می‌شود.

تحلیلگران از مؤسسه مطالعات جنگ (ISW) در یک تحلیل روز شنبه یادآوری کردند که روسیه به احتمال زیاد تلاش خواهد کرد تا از افزایش خشونت در اسرائیل به عنوان یک راه برای جلب توجه بر خود و منحرف کردن تمرکز از عملیات در اوکراین استفاده کند.

مؤسسه مطالعات جنگ (ISW) با تأکید بر این نکته که کرملین پیش از این تعدادی از عملیات اطلاعاتی را پس از حملات حماس در اسرائیل در روز شنبه تقویت کرده بود، اصولاً به غرب به دلیل عدم توجه به درگیری‌ها در منطقه خاورمیانه سرزنش کرد و گفت که این نادیده‌گرفتن درگیری‌های منطقه‌ای به نفع حمایت از اوکراین است.

دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه، اعلام کرد که روسیه مدعی است جامعه بین‌المللی به جای دیگر توجه خواهد کرد و ایالات متحده و متحدانش باید به جای مداخله در امور روسیه و ارائه کمک‌های نظامی به اوکراین، به حل و فصل اختلافات میان فلسطین و اسرائیل متمرکز شوند

با این حال، سرگئی مردان، مبلغ برجسته روسی در تلگرام اعلام کرد که روسیه از مشارکت در اسرائیل بهره‌مند خواهد شد.

او این موضوع را به دلیل اینکه جهان به مدتی توجه خود را از اوکراین منحرف می‌کند و دوباره مشغول خاموش کردن آتش ابدی در منطقه خاورمیانه می‌شود، توجیه کرد.