رافائل گروسی گفت جمهوری اسلامی ذخایر اورانیوم نزدیک به ساخت تسلیحات هسته‌ای خود را افزایش داده است

رافائل گروسی: جمهوری اسلامی ذخایر اورانیوم نزدیک به ساخت تسلیحات هسته‌ای را افزایش داده

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز دوشنبه هشدار داد که روند عادی سازی بسیاری از تعهدات هسته‌ای جمهوری اسلامی در حال انجام است. این تحولات با توجه به پیشرفت توافقاتی که در هفته های اخیر بین غرب و جمهوری اسلامی انجام گرفت، تا حدودی غافلگیرکننده بود.

در یک کنفرانس مطبوعاتی که پس از سخنرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت گرفت، رافائل گروسی هشدار داد که هرگونه توافق آتی بین جمهوری اسلامی و غرب باید پیشرفت هسته‌ای تهران از سانتریفیوژهای IR-1 به IR 2، IR-4 را در نظر بگیرد و سانتریفیوژهای IR-6 و همچنین از اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد تا اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد در مقادیر زیاد را مورد توجه قرار دهد.

وی ضمن ابراز امیدواری برای پیشرفت در مذاکرات رژیم ایران و غرب، گفت که به تشریح تخلفات تهران صرفا بر اساس مبنای قوانین علمی ادامه خواهد داد.

رافائل گروسی روز گذشته به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که جمهوری اسلامی به افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خود ادامه داده و تهران تاکنون هیچ پاسخی به سئوالات آژانس در مورد اورانیوم یافت شده در سایت‌های هسته‌ای نداده است.

رافائل گروسی در اظهارات خود در خصوص دو گزارش ارائه شده به هیأت مدیره گفت: با وجود اینکه سرعت غنی‌سازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی در سطح ۶۰ درصد کند شده، اما در مجموع ذخایر اورانیوم افزایش یافته است.

این تحولات با توجه به پیشرفت مذاکرات که در هفته‌های اخیر بین غرب و جمهوری اسلامی به‌منظور آزادسازی حدود ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده در ازای آزادی پنج شهروند آمریکایی در زندان‌های رژیم ایران، و کاهش محسوس حملات نیروهای نیابتی تهران علیه نیروهای آمریکایی مستقر در خاورمیانه، تا حدودی غافلگیرکننده بود.

در یکی از این گزارش ها با اشاره به عدم پاسخگویی جمهوری اسلامی در توضیح منبع موثق منشاء ذرات اورانیوم کشف شده، مدیرکل آژانس انرژی اتمی، رافائل گروسی ابراز تاسف کرد، که هیچ پیشرفتی در حل مسائل پادمان باقی مانده در این دوره از گزارشها صورت نگرفته است.

این بیانیه مورد استقبال اسرائیل قرار گرفت، زیرا از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دلیل بستن دو تحقیق دیگر درباره برنامه هسته‌ای ایران در ماه آوریل خشمگین بود و نگران بود که آژانس به زودی دو تحقیق باقی‌مانده را نیز ببندد.

این گزارش‌ها همچنین بیان می‌کنند که با وجود پیشرفت محدودی که در نصب مجدد دوربین‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سه ماهه قبل حاصل شده بود، از آن زمان تاکنون هیچ پیشرفتی صورت نگرفته و این امر تنش‌ها را با غرب بیشتر کرده است.

جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه مارس توافقی را درباره نصب مجدد دوربین‌های نظارتی اعلام کردند که بر اساس توافق با قدرت‌های بزرگ در سال ۲۰۱۵ عمل گردد، اما تهران به‌طور یک‌جانبه در سال ۲۰۲۲ آن توافق را حذف و تنها بخشی از دوربین‌ها و سایر دستگاه‌های نظارتی که آژانس می‌خواست بازگردانده شود، دوباره نصب کرد.

در نوامبر گذشته، رافائل گروسی اظهار داشت که در بازگشت به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، برجام، باید به این اطمینان برسیم که جمهوری اسلامی تقلب نکرده یا ذخایر غیرقانونی اورانیوم را مخفی نکرده، با توجه به مدت زمانی که جمهوری اسلامی از اوایل سال ۲۰۲۲ حدود ۲۷ دوربین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از کار انداخته، بررسی این موضوع بسیار دشوار خواهد بود.

جمهوری اسلامی اطلاعات ارائه شده خود را فقط به فوریه سال ۲۰۲۱ محدود کرده بود، بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، علاوه بر مسائلی که احتمالاً باعث تنش با غرب می‌شود، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران تا ۶۰ درصد با وجود ۶.۴ کیلوگرم تخمینی از مقدار ۷.۵ کیلوگرم به مقدار ۱۲۱.۶ کیلوگرم افزایش یافت، که از آن مقدار اورانیوم غنی شده تا سطح پایین تری رقیق شد.

تولید اورانیوم غنی شده تا ۶۰ درصد رژیم ایران از حدود نه کیلوگرم به حدود سه کیلوگرم کاهش یافته، یک ماه قبل منابع گفته بودند که کاهش سرعت تولید می تواند بخشی از توافقات به اصطلاح کاهش تنش بین جمهوری اسلامی و ایالات متحده باشد، که شامل آزادسازی پولهای بلوکه شده در خارج از کشور و زندانیان آمریکایی در ایران می شود.

وزیر امور خارجه آمریکا ارتباط این موضوعات را رد کرد، یک دیپلمات غربی نیز گفت: البته، اقدام رژیم ایران در کاهش سرعت غنی‌سازی تا ۶۰ درصد را مثبت می‌داند، اما ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده همچنان بیشتر است.

در نهایت، نحوه نگرش به تلاش‌های فعلی ایران برای غنی‌سازی به این بستگی دارد که آیا رقیق‌سازی ۶.۴ کیلوگرم را که کل اورانیوم جدید غنی شده را از ۷.۵ کیلوگرم تا ۱.۱ کیلوگرم کاهش می دهد، در نظر بگیریم یا خیر؛ و آیا هدف برای توقف ایران برای این دوره است که هیچ بازگشت رسمی به برجام اعلام نشده، یا کاهش قابل توجه سرعت غنی سازی اورانیوم؟

از دیدگاه اسرائیل کاهش سرعت کافی نیست، حتی بسیار نیز ناکافیست، زیرا همچنان جمهوری اسلامی به اندازه کافی اورانیوم غنی شده ۶۰ درصدی برای ساخت سه سلاح هسته‌ای، یا بیشتر را دارد.

بر اساس برجام، اورانیوم غنی شده جمهوری اسلامی باید در سطح ۳.۶۷ درصد باقی بماند.

یکی از گزارشهای روز دوشنبه به این مشکل اشاره شد که حتی برای بررسی زیر سطح ۵ درصد در جاهایی که تجهیزات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نصب شده بود، مانند سایتی در اصفهان، به فیلم‌هایی که دوربین‌هایش ضبط می‌کنند، دسترسی ندارد.

در این بیانیه آمده است که: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مجدداً تأکید می‌کند که برای مؤثر بودن دوربین‌های آژانس، از جمله دوربین‌های نصب‌شده در سایت اصفهان، آژانس باید به داده‌هایی که آنها ضبط می‌کنند دسترسی داشته باشد.

به عبارت دیگر، همانطور که رافائل گروسی چندین بار در سال‌های اخیر گفته، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دستگاه‌های ضبط دارد، اما در واقع درباره آنچه واقعاً در حوزه‌های مختلف کلیدی اتفاق می‌افتد دسترسی ندارد و مشخص نیست که جمهوری اسلامی چه زمانی بقیه دوربین‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را که به آن‌ها متعهد شده، نصب خواهد کرد، و به نظر می‌رسد که به آژانس اجازه نخواهد داد به تمام فیلم‌هایی که قبل از سال ۲۰۲۱ زمان برداشته شدن کامل تحریم‌ها از دست رفته، دسترسی داشته باشد و احتمالاً تنها در صورتی که این دو دوربین از بین رفته باشند، پروب‌های باقی مانده بسته می‌شوند.

آژانس تاکنون قاطعانه از بستن دو پرونده باقیمانده امتناع کرده، مگر اینکه جمهوری اسلامی درباره سایت‌ها و مواد غیرقانونی خود توضیح دهد.