شاهزاده رضا پهلوی در سال ۲۰۲۳
سال ۲۰۲۳ برای شاهزاده رضا پهلوی یکی از سالهای پرکار و خاص در طول چهار دهه اخیر فعالیتهای مبارزاتی ایشان بود
شاهزاده رضا پهلوی در سال ۲۰۲۳
با اطمینان میتوان گفت که سال ۲۰۲۳ برای شاهزاده رضا پهلوی یکی از سالهای فعالیت مبارزاتی چهار دهه اخیر بسیار ویژه و پرکار بود. همانطور که در جاهای دیگر اشاره شده، فعالیتهای شاهزاده در ارتباط با کنشهای ملی داخلی کشور به شدت عمیق و دوجانبه بودهاند. از این رو بخشی از ویژگیهای خاص سال ۲۰۲۳ مربوط به نقش بینظیر ایشان در یکی از مهمترین جنبشهای انقلاب ملی ایران در سال ۱۴۰۱ بوده است. این جنبش با نام دختر ایران جاویدنام مهسا امینی از تهران آغاز شد و به دلیل ماهیت ملی و انقلابیاش بهسرعت تاثیرگذاری خود را در سراسر ایران نشان داد.
با توجه به ویدئوهای منتشرشده در رسانههای فارسیزبان در خصوص خیزش انقلابی ۴۰۱، نام «پهلوی» به عنوان مهمترین [و ممکن است تنها] نامی که در این حوادث مطرح شد، به چشم میخورد.
این ترتیب نامگذاری، که مشابه خیزشهای دیگر انقلاب ملی در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ است، نشان از نیاز ملت ایران به پاسخی مناسب از سوی شاهزاده رضا پهلوی دارد. ایشان بر این اساس، با تمام توان خود، به منظور بهرهگیری از این فرصت و انعکاس صدای انقلاب ملی ایران به دنیا تلاش کردند.
با این مقدمه، ما در ادامه به مرور فعالیتهای شاهزاده رضا پهلوی در سال ۲۰۲۳ میپردازیم. لازم به ذکر است که بخشی از سفرها، کنشها و دیدارهای ایشان بهطور محرمانه بوده و امکان بازگو کردن جزئیات آن در اینجا وجود ندارد. همچنین به دلیل محدودیت فضای این یادداشت امکان ذکر تمامی فعالیتها و توضیح درباره آنها وجود ندارد. در این یادداشت به علت محدودیتهای ذکر شده تمرکز بر روی عمدهترین فعالیتهای شاهزاده رضا پهلوی خواهد بود.
همانطور که پیشتر بیان شد، فعالیتهای شاهزاده رضا پهلوی در سال ۲۰۲۳ به خیزش انقلابی سال ۱۴۰۱ متصل بود. این خیزش در غم قتل غیرمنتظره جاویدنام مهسا امینی آغاز شد. در نتیجه مناسب است که از باب درآمدی به فعالیتهای این سال بپردازیم. در کمتر از چند روز پس از شروع خیزش در تاریخ ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۲ شاهزاده رضا پهلوی با هیئتی از نمایندگان پارلمان اروپا در واشنگتن دیسی، پایتخت آمریکا، دیدار داشتند.
شاهزاده به وضوح خواستههای خود را به شرح زیر ذکر کردند:
۱- حمایت مستقیم و فوری از اعتراضات ایران
۲- پشتیبانی شرکتهای فناوری اروپا برای ارائه اینترنت VPN و اینترنت
۳- اعمال تحریمهای ماگنیتسکی اروپا علیه مقامات رژیم
۴- فراخواندن سفیران اروپا از ایران در اعتراض به سرکوب فزاینده و در همبستگی با مردم.
در تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۲۲، همزمان با ۲۸ مهر ۱۴۰۱، شاهزاده یک سخنرانی و کنفرانس مطبوعاتی با عنوان قدرت مردم متحد برگزار کردند و در طول این سخنرانی دو نامه به دبیرکل سازمان ملل متحد و مدیر اجرایی صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) ارسال کرد. در نامه به دبیرکل سازمان ملل متحد، ایشان خواستار تشکیل کمیسیون تحقیق در شورای حقوق بشر جهت بررسی جرایم جمهوری اسلامی شدند و در نامه به یونیسف از این نهاد درخواست کردند تا تحقیق ویژهای درباره کشتار کودکان و سرکوب دانشآموزان در ایران را آغاز کند.
در دسامبر ۲۰۲۲، شاهزاده رضا پهلوی در یک سفر به کالیفرنیا و در جلسه عمومی با ایرانیان لسآنجلس، بحث در مورد لزوم اتخاذ سیاست واحد دوحزبی در آمریکا برای حمایت از مبارزات ملت ایران را آغاز کرد. ایشان از ایرانیان آمریکا خواستند که به دور از دوگانه دموکراتیک و جمهوریخواهی، تلاش کنند تا حمایت سیاستمداران آمریکایی از هر دو حزب را به عنوان پشتیبان از انقلاب ملی ایران فراهم کنند.
در کنار اقدامات عملی، شاهزاده رضا پهلوی در پیامها و گفتگوهای متعدد به نخبگان سیاسی ایران توصیههایی در جهت ایجاد همبستگی ارائه میدادند. به عنوان مثال، در تاریخ ۱۲ دسامبر همان سال، از طریق یک پیام، ایشان ابراز کردند من بار دیگر نخبگان سیاسی کشور را که به تمامیت ارضی ایران، دموکراسی سکولار و حق مردم برای تعیین شکل نظام سیاسی از طریق یک انتخابات آزاد، همکاری با یکدیگر برای سرنگونی جمهوری اسلامی و قرار دادن دوباره کشور بر ریل ترقی و تمدن دعوت میکنم.
در ژانویه ۲۰۲۳ شاهزاده رضا پهلوی دوباره تأکید کردند که سپاه پاسداران به عنوان گروه تروریستی شناخته شود و از جامعه جهانی خواست تا این گروه شبهنظامی را در فهرست گروههای تروریستی قرار دهد. او در این سخنان همچنین بیان کرد که در عین تأکید بر تروریستی بودن سپاه، آغوش جامعه همچنان برای افرادی که جنایت نکردهاند، باز است و اگر به جامعه بپیوندند، پذیرفته خواهند شد.
در همان ماه، در گفتگو با تلویزیون منوتو، شاهزاده رضا پهلوی تأکید کردند که تمامیت ارضی ایران به عنوان یکی از خطوط قرمز ائتلاف محسوب میشود و این مسئله باید یک مبنای اساسی برای ایجاد هرگونه ائتلاف بین نیروهای اپوزیسیون باید در نظر گرفته شود.
پس از راهاندازی جنبش گسترده و خودسرانه «وکالت میدهم» و حضور صدها هزار ایرانی در این حمایت جمعی، که نمایانگر اعتماد وسیع ملی به ایشان بود، شاهزاده رضا پهلوی در یک پیام از این اعتماد جمعی قدردانی کردند و اظهار نمودند ابراز عمومی این اعتماد از جمله این امکان را به من و دیگر افراد مورد وثوق شما میدهد تا با قدرت و صراحت بیشتری بهنمایندگی از شما در سطح بینالمللی گفتگو و مذاکره کنیم. همانطور که در مهرماه ۱۳۹۹ در پیمان نوین تاکید کردم، نجات ایران جز با همبستگی ملی ممکن نیست.
در فوریه ۲۰۲۳، شاهزاده رضا پهلوی اعلام کرد که همراه با برخی از شخصیتهای برجسته دیگر، به دانشگاه جرجتاون آمریکا خواهند آمد تا درباره آینده دموکراسی در ایران سخن بگویند.
در همان ماه، در جلسات مهم کنفرانس امنیتی مونیخ حاضر شدند. در گفتوگوهای این کنفرانس جهانی در مونیخ، ایشان بر لزوم شناخت تروریستی بودن سپاه پاسداران تأکید داشتند. در بخشی از سخنرانیهای خود با اشاره به ضرورت تحریم سپاه به اهمیت حمایت از ریزش و ضعف آن گروه نیز اشاره کردند.
«سپاه بازوی اصلی نظام ایران برای سرکوب شهروندان و حمایت از گروههای تروریستی در منطقه است گذار از جمهوری اسلامی نیازمند ریزش در سپاه و دیگر نیروهای رژیم است در کنار تحریم سپاه، باید از راههایی که منجر به ریزش نیروهای سپاه میشود نیز حمایت کرد.»
در انتهای ماه فوریه، شاهزاده به فرانسه سفر کرد و در مجلس سنای این کشور با سناتورهای برجسته مانند آندره والینی و ژاکلین اوستاش-برینیو دیدار نمودند. در این سفر، کنفرانسهای خبری و مصاحبههای متعدد با رسانههای فرانسوی برگزار شد و در یک کنفرانس خبری در تاریخ ۲۲ فوریه، شاهزاده رضا پهلوی با تأکید بر مخالفت با هرگونه جنگ علیه ایران، به کشورهای غربی توصیه کرد که به جای تلاش برای تغییر رفتار رژیم به گزینه تغییر رژیم فکر کنند.
ایشان در گفتوگو با تلویزیون آرتیال فرانسه بیان کردند که به خوبی از خطرات امنیتی از سوی رژیم جمهوری اسلامی آگاه هستند و تمام مراقبتهای لازم را به عمل میآورند. با این حال این وضعیت هیچگاه مانع از فعالیتهایشان نشده، زیرا برای ایشان هدف مهمتر از زندگی است.
در ادامه تور اروپایی شاهزاده پهلوی که از کنفرانس امنیتی مونیخ آغاز شده بود، پس از فرانسه، به بریتانیا سفر کردند. در پارلمان بریتانیا در لندن، ایشان با برخی از قانونگذاران از هر دو حزب مهم ملاقات داشتند. موضوع این جلسات، همانطور که Lord Waverley از اعضای مجلس اعیان بریتانیا و خود شاهزاده رضا پهلوی توضیح دادند، به گفتگو حول گذار از نظام جمهوری اسلامی و نقش غرب در این فرآیند اختصاص داشت.
در سفر به لندن، شاهزاده رضا پهلوی به آکسفورد مراجعه کردند و در ملاقات با هموطنان ایرانی و دانشجویان به سخنرانی پرداختند. استقبال از ایشان به گونهای پرشور بود که نیاز به تدابیر امنیتی اضافی احساس شد و پلیس مجبور به تلاش برای حفظ نظم و امنیت شد. شاهزاده در یک توییت تشکر و تقدیر خود را از استقبال فراگیر و همچنین زحمات نیروهای پلیس ابراز کرد.
بعد از سفر به بروکسل، شاهزاده رضا پهلوی برای سخنرانی در پارلمان اروپا و دیدار با برخی از نمایندگان به این شهر رفت. در اولین روز مارس ۲۰۲۳، او در یک نشست با عنوان «ایران سکولار و دموکراتیک پیامدهای برای اقتصاد و امنیت اروپا» در پارلمان اروپا شرکت کرد. در این نشست، شاهزاده رضا پهلوی به عنوان هدیه ویژه، در یک اقدام که معمولاً بر اساس پروتکل به مقامات رسمی اهدا میشود، یک هدیه ویژه از سوی پارلمان اروپا دریافت کرد. این اهدای ویژه به دلیل جایگاه خاص وی به او اهدا شد.
در همان روز، شاهزاده رضا پهلوی همراه با یکی از نمایندگان پارلمان اروپا، چارلی وایمرز، در یک کنفرانس خبری در محل پارلمان حاضر شدند و به سوالات خبرنگاران پاسخ دادند.
در حین سفر به بروکسل، شاهزاده رضا پهلوی علاوه بر دیدار و نشست در پارلمان اروپا، در پارلمان بلژیک نیز حضور یافت و در آنجا سخنرانی داشتند.
در انتهای این ماه، شاهزاده رضا پهلوی به تورنتو کانادا سفر کردند.
در همان زمان با برگزاری جشن «تیرگان» در این شهر، در نشستی با عنوان «همبستگی؛ پلی برای آزادی» شرکت کردند. همچنین در این سفر، دیداری با پییر پالیو، رهبر حزب محافظهکار کانادا داشتند. در این دیدار تأکید شد که حمایت مداوم دموکراسیهای غربی از جمله کانادا از مبارزه مردم ایران امری ضروری است.
به جرأت میتوان اظهار کرد که فعالیت برجسته شاهزاده رضا پهلوی در سال ۲۰۲۳ و احتمالاً مهمترین سفر سیاسی او در چهار دهه گذشته، سفر رسمی به اسرائیل در آوریل ۲۰۲۳ بود. در میانه آن ماه ایشان از طریق یک پیام رسمی اعلام کردند در حال حاضر در راه به اسرائیل هستم. هدف اصلی این سفر، انتقال پیام دوستی ملت ایران، بحث و گفتگو با متخصصان آب اسرائیلی در خصوص چگونگی مواجهه با بحران منابع آب ایران که ناشی از سوءاستفاده رژیم جمهوری اسلامی است، و ادای احترام به قربانیان هولوکاست به همراه روز یادبود آنان بود.
«جمهوری اسلامی نماینده واقعی مردم ایران نیست و امیدواریم به برقراری دوباره ارتباط مثبت میان دو ملت ایران و اسرائیل کمک کند و برای هر دو ملت مزایایی به همراه داشته باشد. من به اسرائیل میروم تا نقش خود را در ایجاد آیندهای روشنتر برای هر دو ملت ایفا کنم.»
درباره سفر شاهزاده رضا پهلوی به اسرائیل، دولت اسرائیل نیز در یک بیانیه رسمی، این سفر را به عنوان تصمیم شجاعانه شاهزاده رضا پهلوی توصیف کرد. وزارت اطلاعات اسرائیل در این بیانیه اعلام کرد که شاهزاده رضا پهلوی برجستهترین چهره سیاسی ایرانی است که به این کشور سفر کرده و این سفر بیانگر تفاوت نمادین و متفاوتی با رژیم آیتاللهها است. در این بیانیه آمده است که ولیعهد ایران نه تنها نمادی از رهبری متفاوت در مقایسه با رژیم فعلی است، بلکه به دنبال ارتقاء ارزشهای صلح و مدارا میباشد.
این سفر بدون شک ابعاد سیاسی تاریخسازی داشت. شاهزاده رضا پهلوی، هرچند اکنون مقام رسمی ندارد، اما در یک رویداد بینظیر، به ترتیب با نخستوزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو و رئیسجمهور اسرائیل اسحاق هرتزوگ دیدار کرد. جالب است که گیلا گاملیل، شخصیت همراه همیشگی او، در این سفر نه تنها میزبان اصلی بلکه همراه او در سطح وزیر اطلاعات دولت اسرائیل بود.
در این سفر تاریخی، شاهزاده رضا پهلوی نه تنها با دیگر مقامات اطلاعاتی و امنیتی دولت اسرائیل دیدار کرد، که جنبههای محرمانه داشت، بلکه همچنین در روز نخست حضور خود در اسرائیل، در مراسم یادبود هولوکاست شرکت کرد. او با جامعه بهائیان اسرائیل ملاقات نمود، از دیوار ندبه بازدید کرد، و با جامعه یهودیان ایرانیتبار اسرائیل دیدار داشت. یکی از جنبههای مهم این سفر، بازدید از یک مرکز شیرینسازی آب در اسرائیل بود که بهمنظور بهدست آوردن ایدهها و تجربیات کشور اسرائیل در مقابله با بحران آب انجام شد.
پس از بازدید از کارخانه آبشیرینکن سورِک در اسرائیل، شاهزاده رضا پهلوی در یک پیام اظهار کردند در حالی که جمهوری اسلامی در ایران دریاچهها، رودخانهها، و تالابها را به بیابان تبدیل میکند، در اسرائیل، دولت و صنعت کویر را به آب تبدیل میکنند. امروز از کارخانه آبشیرینکن سورِک بازدید کردم تا فناوری چشمگیر آب اسرائیل را از نزدیک ببینم. پس از گفتوگو با دانشمندان، کارشناسان آب، و مبتکران زیرساخت در اینجا، من مطمئن هستم که یک ایران آزاد و دموکراتیک میتواند در همکاری با اسرائیل، آسیبهای محیطزیستی ایجادشده از سوی جمهوری اسلامی را جبران کند و اکوسیستم آبی ایران را نوسازی و بازسازی نماید.
در حین سفر به اسرائیل، شاهزاده رضا پهلوی دوبار با نخستوزیر بنیامین نتانیاهو دیدار کردند و دیدار دوم و رسمی خود را همراه با حضور والاحضرت یاسمین پهلوی برگزار کردند. پس از این دیدار، در پیامی ارسالی، به میراث مداراگرانهی کوروش کبیر اشاره کردند و اظهار داشتند یاسمین و من از دیدار با نخستوزیر بنیامین نتانیاهو و همسرشان بسیار خرسند شدیم. ما در این دیدار از حمایت مستمر اسرائیل از آرمانهای دموکراتیک مردم ایران قدردانی و تاکید کردیم که ایرانیان بهعنوان فرزندان کوروش بزرگ بهدنبال حکومتی هستند که به میراث کوروش، یعنی بردباری در قبال ادیان و باورهای مختلف و حمایت از حقوق بشر، احترام بگذارد. بهزودی روزی فرا خواهد رسید که دو ملت ایران و اسرائیل از روابط عادی و تبادلات فرهنگی، علمی و اقتصادی غنی و سودمند برای هر دو ملت برخوردار شوند.
در طول این سفر، شاهزاده رضا پهلوی نیز به عنوان یکی از سخنرانان در دانشگاه حیفا، یکی از مهمترین و برجستهترین مراکز آموزش عالی اسرائیل، حضور یافته و در سخنرانی خود به پیوند مثبت بین ایران، اسرائیل، و سایر کشورهای منطقه اشاره کرده است. ایشان از شهروندان اسرائیل خواستهاند تا خود را با مفهوم پیوند و همبستگی با مردم ایرانی مشاهده کنند.
در آخرین روزهای ماه آوریل ۲۰۲۳، شاهزاده رضا پهلوی پس از بازدید از اسرائیل، به ایتالیا سفر کرد و در آنجا با مقامات ایتالیایی دیدار کرد. یکی از دیدارهای ایشان با سناتور استفانیا کراکسی، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای ایتالیا بود. در این دیدار، شاهزاده پهلوی بشقاب یادبود کاخ سنای ایتالیا را بهعنوان هدیه دریافت کرد.
در گفتوگوهایش با مقامهای ایتالیایی، شاهزاده رضا پهلوی بیان کرد که هدف اصلی از دیدارهای خود، اطلاعرسانی به مقامات ایتالیا درباره آیندهی بلندمدت ایران بوده است. ایشان سعی کردند تا مسائل اساسی و دید بلندمدت را به مقامات ایتالیایی منتقل کنند و آنها را از دیدگاه کوتاهمدت خارج کنند. همچنین، شاهزاده در سخنرانی و کنفرانسی خبری در پارلمان ایتالیا شرکت کرد.
بلافاصله پس از بازگشت از ایتالیا، شاهزاده رضا پهلوی در نشست سازمان ADL (اتحادیه ملی ضدافترا) در آمریکا شرکت کردند. سازمان ADL که دهههاست در مقابله با نفرتپراکنی و یهودیستیزی فعالیت دارد، این حضور را به عنوان یک افتخار برای سازمان ارزیابی کرد. این نشست نشان از تعهد شاهزاده به مبارزه با نفرت و ترویج اصول ضدافترا دارد.
در این جلسه که به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس دولت اسرائیل برگزار شد، شاهزاده رضا پهلوی در بخشی از سخنان خود اظهار نمود همانطور که کوروش کبیر به آزادی یهودیان از بابل و به بازسازی معبدشان کمک کرد، امروز نیز مردم من در اسارت هستند و به همبستگی و حمایت نیاز دارند. معبدی وجود دارد که باید بازسازی شود. ایران معبد ماست. در کنار ما بایستید.
پس از این نشست، جمله «ایران معبد ماست» به یکی از هشتگهای پرطرفدار در توییتر فارسی تبدیل شد.
در ماه مه ۲۰۲۳ بود که شاهزاده رضا پهلوی بار دیگر در واشنگتن با گیلا گاملیل، وزیر اطلاعات اسرائیل، دیدار کردند. گاملیل درباره این دیدار در توییتی از دیدار موفق با با شاهزاده و ولیعهد ایران نوشت و در بخشی از آن توییت گفت سیاست خونخوارانه رژیم آیتاللهها که به مردم ایران و جهان صدمه میزند باید باعث بسیج عمومی جامعه بینالمللی شود.
در همین ماه، شاهزاده دیدارهایی با برخی از قانونگذاران آمریکایی، از جمله سناتور ریچارد بلومنتال، برگزار کرد؛ در این دیدارها، ایشان اهمیت حمایت حداکثری از ملت ایران را مورد بحث قرار دادند.
در ژوئن ۲۰۲۳، شاهزاده در یک نشست در واشنگتن دیسی با بنی گانتس، سیاستمدار و نظامی برجسته اسرائیلی، دیدار کرد. بنی گانتس که در حال حاضر جدیترین رقیب نتانیاهو محسوب میشود. پس از این دیدار، شاهزاده رضا پهلوی در پیامی به زبان انگلیسی، بر لزوم آغاز یک عصر جدید اشاره کرد.
یک نکته مهم در تعامل شاهزاده رضا پهلوی با اسرائیل، رویکرد فراحزبی ایشان است. همانطور که در سیاست آمریکا به توصیه رویکرد دوحزبی برای حمایت از مبارزات ملت ایران پرداختهاند، ایشان در ارتباط با اسرائیل نیز از محدودیت در گرایش سیاسی خودداری کرده و تلاش میکنند با گرایشهای مختلف در سیاست این کشور ارتباط برقرار کنند. این راهبرد به منظور ایجاد پشتیبانی بیشتری برای مبارزات ملت ایران در مقابل چالشها و مسائلی که با آنها مواجه است، طراحی شده است.
در تاریخ ۱۶ ژوئن ۲۰۲۳، شاهزاده رضا پهلوی به مناسبت زادروز جاویدنام مجیدرضا رهنورد، اعلام کرد که یک کارزار سهماهه با هدف افزایش برنامهریزی، سازماندهی، و همبستگی در جهت برگزاری اعتراض و اعتصاب در سالروز جاودانه شدن جاویدنام مهسا امینی برگزار خواهد شد. اطلاعات جمعآوری شده توسط بنیاد دفاع از دموکراسیها (FDD) نشان میدهد که از نیمه ژوئن، زمان اعلام این کارزار توسط شاهزاده رضا پهلوی، فعالیتهای اعتراضی در ایران در حال افزایش بوده است. به عنوان مثال، در ماه ژوئن ۱۸۳ مورد اعتراض، در ژوییه ۲۷۷ مورد، و در اوت ۳۵۲ مورد ثبت شده است. این افزایش در ماه سپتامبر و در آستانه سالروز قتل مهسا امینی به ۴۶۵ مورد افزایش یافته است.
در ژوئیه ۲۰۲۳، شاهزاده رضا پهلوی اعلام کرد که در جزیره نِکِر، همراه با گروهی از رهبران جهانی در حوزههای مختلف صنایع و سرمایهگذاران و کارآفرینان بخش خصوصی، با تلاش سر ریچارد برانسون گرد هم آمدند. در پیام خود، شاهزاده تأکید کرد که هدف این اجتماع بررسی و تبادل نظر درباره راهحلهای بلندمدت برای ایران بوده و در مورد فرصتهای سرمایهگذاری در یک آینده سکولار و دموکراتیک برای ایران صحبت شد. ایشان به آینده آزاد ایران اشاره کرده و از فرصتهای سرمایهگذاری و توسعه دوباره کشور پس از آزادی آن خبر دادند. گفتوگوها در جزیره نِکِر شامل بخشهای متنوعی از انرژی و فناوری تا سرمایهگذاری تاثیرگذار و حوزه مالی و بانکی بوده است.
در سپتامبر ۲۰۲۳، شاهزاده رضا پهلوی در سمینار با عنوان «ایران آینده؛ امکانها و فرصتها» در تلویزیون منوتو در لندن شرکت کرد. در این سمینار، کارشناسان انرژی از امکانات و فرصتهای ایران در حوزه بینالمللی انرژی بحث و گفتگو کردند. شاهزاده رضا پهلوی نیز بهعنوان مهمان ویژه این برنامه، دیدگاهها و نقطهنظرات خود را به اشتراک گذاشت
واقعیت این است که در سال ۲۰۲۳، شاهزاده رضا پهلوی با انگیزههای فعالیت و کنشگری برای منعکس کردن صدای مردم ایران به جهان، سالی پرفعالیت را تجربه کرد. فعالیتهای بسیاری در این سال انجام دادند که اینجا مختصراً به برخی از آنها اشاره شده است. به دلیل محدودیت این یادداشت، تمامی فعالیتها، سخنرانیها، کنفرانسها، و گفتوگوها با رسانههای مختلف را مورد بررسی قرار دادن امکانپذیر نبوده است. این انتخابها از جانب نگارنده، با توجه به محدودیت متن، انجام شده است.