روسیه مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه را زیر سوال برد
کشورهای حوزه خلیج فارس و روسیه خواستار مطرح شدن موضوع جزایر سه‌گانه در دیوان بین‌المللی دادگستری شده‌اند
روسیه مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه را زیر سوال برد
حدود پنج ماه پس از اعلام وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی درباره احضار سفیر روسیه در تهران و اعتراض به بیانیه نشست وزرای خارجه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و روسیه، مسکو دوباره با کشورهای عربی همپیمان شد.
روسیه اینبار به سوی مخالفت با مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه پرداخت و خواستار حل این اختلاف در دیوان دادگستری بین‌المللی شد.
در نشست همکاری کشورهای عرب و روسیه که در روز چهارشنبه ۲۹ آذر برگزار شد، وزیران خارجه کشورهای عربی و روسیه در بیانیه‌ی پایانی این جلسه، به «سطح استثنایی» روابط بین عرب‌ها و روسیه اشاره کردند. آنها این استثنایی بودن روابط را ستوده و بر اهمیت ارتقاء همکاری‌ها و تقویت این روابط تاکید کردند.
این بیانیه شامل اقدامات گوناگونی است که تأکید بر استفاده از راه‌حل‌ها و ابتکارات صلح‌آمیز برای حل اختلافات مرتبط با مالکیت جزایر سه‌گانه را دارد. در این بیانیه با ارجاع به بیانیه پایانی نشست ژوییه اعلام شده که حمایت کامل از ارجاع این اختلاف به دیوان دادگستری بین‌المللی بر اساس منشور سازمان ملل متحد صورت گرفته است.
وزرای خارجه کشورهای عضو در شورای همکاری خلیج‌فارس و روسیه، در بیانیه پایانی نشست مسکو که در تاریخ ۱۰ ژوییه (۱۹ تیر) برگزار شد، از راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای بحران مربوط به جزایر تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی حمایت کردند.
در این بیانیه ابراز شد که وزرای خارجه این کشورها خواستار حل این اختلافات از طریق مذاکرات دوجانبه یا ارجاع موضوع به دیوان دادگستری بین‌المللی شده‌اند.
در همان زمان وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد با احضار سفیر روسیه در تهران به این موضوع اعتراض کرده است.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در توییتی نوشت جزایر سه‌گانه تا ابد به ایران تعلق دارند و صدور این‌گونه بیانیه‌ها با روابط دوستانه ایران و همسایگان مغایر است.
سخنگوی دیپلماسی جمهوری اسلامی و مقامات وزارت امور خارجه اطلاعاتی درباره تأثیر اعتراض به وزارت خارجه روسیه ارائه ندادند.
پس از انتشار این بیانیه جمعی از سفرا و دیپلمات‌های ارشد جمهوری اسلامی اقدام دولت روسیه را محکوم کردند و در بیانیه‌ای نوشتند «سیاست شرق‌گرایی یک‌سویه و غرب‌ستیزی افراطی و انکار روابطی متوازن با کشورها و قدرت‌های جهانی بدون توجه به الزام‌های ژئوپولیتیکی ایران خسارات جبران‌ناپذیری به منافع ایران وارد کرده و هزینه‌های گزافی را تحمیل می‌کند.
اما حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان، ضمن دفاع از رویکرد دولت سیزدهم، به امضاکنندگان این بیانیه تاخت و در یادداشتی نوشت مدعیان اصلاحات نه فقط در مقابل نقض حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه هیچ واکنشی نداشته‌اند، بلکه رسما و علنا از بیانیه‌های شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس حمایت کرده‌اند.
حدود پنج ماه پس از انتشار بیانیه اولیه و کمتر از یک ماه پس از سفر ابراهیم رئیسی به مسکو، این کشور در یک بیانیه جدید، در هماهنگی با کشورهای عربی، مواضع اولیه خود را دوباره تأیید کرد.
با این حال، این بار هم سخنگوی وزارت امور خارجه به صدور بیانیه‌ای اکتفا و تکرار کرد که جزایر سه‌گانه به ایران تعلق ابدی دارند و جمهوری اسلامی هر ادعایی از هر طرف در این خصوص را مردود تلقی می‌کند.
ناصر کنعانی بیانیه نشست مراکش را بی‌اساس و مردود دانست و آن را محکوم کرد اما همچنان توضیح نداد که نتیجه اعتراض به مسکو چه خواهد بود. او در عین حال با تاکید بر سیاست تقویت روابط با همسایگان گفت جمهوری اسلامی از کلیه همسایگان شمالی و جنوبی‌اش می‌خواهد با مدنظر قرار دادن ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه موجود در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای، در راستای تقویت مناسبات گام بردارند و از طرح و تکرار برخی ادعاهای مردود اجتناب کنند.
مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، توسط کشورهایی که جمهوری اسلامی آنان را «دوست» و «شریک تجاری» می‌نامد، پیش‌تر از این نیز مورد سوال قرار گرفته بود. این موضوع حتی از سوی پکن نیز مطرح شده و اتفاق افتاده است.
چین، پاییز ۱۴۰۱ همراه سران کشورهای حاشیه خلیج فارس بیانیه‌ای را امضا کرد که در آن حل مسالمت‌آمیز موضوع جزایر سه‌گانه مطرح شده بود. در همان زمان نیز حسین امیرعبداللهیان، با انتشار پستی به زبان چینی در رسانه اجتماعی اکس به این بیانیه واکنش نشان داد و نوشت جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ در خلیج فارس اجزای جدایی‌ناپذیر خاک پاک ایران‌اند. ما در ضرورت احترام به تمامیت ارضی ایران با هیچ طرفی تعارف نداریم.
واکنش‌های فراوان به توییت امیرعبداللهیان طیف گسترده‌ای از نظرات را به خود جلب کرد.
بسیاری این واکنش‌ها را به عنوان نمایشی از احساسات دانستند. در ارزیابی برخی تحلیلگران، جمهوری اسلامی به‌رغم ادعاهای مطرح شده، در سیاست نگاه به شرق خود هیچ تغییر ملموسی اعمال نکرده است. حتی در شرایطی که مسئله تمامیت ارضی ایران به‌عنوان یک موضوع مهم مطرح شده باشد.
