جمهوری اسلامی از تهدید حمله جیش‌العدل و داعش از سوی افغانستان به مرزهای شرقی خود نگران است

جیش‌العدل، همکاران پیشین طالبان در افغانستان تهدیدی برای ایران

در حمله وحشتناک نیروهای گروه جیش‌العدل به کلانتری شهرستان راسک در استان سیستان و بلوچستان ایران که در تاریخ ۲۴ آذر اتفاق افتاد، حداقل ۱۲ نفر از نیروهای انتظامی کشته شدند و تعدادی دیگر زخمی گردیدند. این حمله نشان از عدم موفقیت کلان در تدابیر اطلاعاتی و نظامی در مقابل این گروه تروریستی و افشای آسیب‌پذیری‌های جمهوری اسلامی است.

استان سیستان و بلوچستان ایران به دلیل وجود مرز مشترک با افغانستان و پاکستان، با گروه‌های تروریستی، قاچاقچیان مواد مخدر، و تبهکاران وابسته به این فعالیت‌ها تهدید می‌شود

رحمت‌الله نبیل، رئیس سابق امنیت ملی افغانستان، در واکنش به حمله گروه جیش‌العدل در استان سیستان و بلوچستان ایران، اظهار کرد که این گروه در سال ۲۰۲۱ با حمایت از طالبان، در چند استان افغانستان علیه نیروهای امنیتی جنگیده بود و تاثیر گذار بر سقوط نیمروز شد. او در زمان افزایش حملات طالبان در اوت ۲۰۲۱ به منظور سرنگونی نظام جمهوری افغانستان نیز ادعا کرده بود که سازمان استخبارات (اطلاعات) پاکستان حدود ۶۰۰ جنگجوی گروه جیش‌العدل را برای کمک به طالبان افغانستان به استان‌های نیمروز، هرات و فراه اعزام کرده بود.

حمید خراسانی، یکی از فرماندهان سابق طالبان، در آوریل ۲۰۲۲ جمهوری اسلامی را تهدید کرد و خواستار تغییر رفتار خود در برخورد با مهاجران افغان شد تا رژیم طالبان از او و گروه جیش‌العدل حمایت کمتری داشته باشد.

او در حساب کاربری‌اش در شبکه ایکس نوشته بود ایران همسایه ما است و ما تعهد کردیم که از خاک ما به هیچ کشوری آسیب نخواهد رسید. کشتن چند افغان بیگانه را جمهوری اسلامی باید پاسخ بدهد. اگر جیش‌العدل را تقویت کنیم، باز جمهوری اسلامی مجبور به عذرخواهی خواهد شد. دولت ایران باید رفتارش با مهاجران افغان را تغییر بدهد. حمید خراسانی در تصمیم‌گیری‌های کلان رژیم طالبان سهمی نداشته است. مقام مسئول امنیت پلیس طالبان در پنجشیر مهم‌ترین مسند نظامی او بوده است.

جیش‌العدل در مناطق مرزی استان سیستان و بلوچستان بارها به درگیری‌های مسلحانه با نیروهای سپاه پاسداران و مرزبانان ایرانی پرداخته است. در تاریخ ۱۷ تیر ماه امسال، این گروه به کلانتری ۱۶ شهر زاهدان حمله نمود و در این اقدام یک مامور کادر و یک سرباز ایرانی جان خود را از دست دادند. ویدئویی که در تاریخ هفتم تیر منتشر شد، جزئیات همکاری ناصر افغان، عدنان بلوچ و وارث ملازهی را آشکار ساخت و اعلام کرد که این افراد، به ترتیب شهروندان افغانستان، پاکستان و ایران، در همکاری با سپاه پاسداران دوره‌های آموزشی را پشت سر گذاشته‌اند.

گروه شبه‌نظامی جیش‌العدل به دلیل حملات مسلحانه علیه غیرنظامیان، در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا، ژاپن، نیوزیلند، و جمهوری اسلامی قرار دارد. با این حال، برخی از مقامات پیشین حکومت افغانستان ادعا کرده‌اند که گاهی اوقات جیش‌العدل در کنار طالبان به جنگ پرداخته است.

جمهوری اسلامی نگرانی خود را از حملات جیش‌العدل و داعش از سوی افغانستان به مرزهای شرقی ابراز داشته است. به منظور تقویت تعامل و ارتباط با طالبان، اقداماتی را آغاز کرده است. جمهوری اسلامی از طالبان خواسته است که به گروه‌هایی که به منافع جمهوری اسلامی آسیب می‌زنند، اجازه فعالیت در افغانستان ندهند و به جای آن، اقدامات لازم را علیه آن گروه‌ها انجام دهند.

بیش از دو سال از سلطه طالبان در افغانستان گذشته است، اما هنوز گزارش‌های مستندی از اقدامات آن‌ها علیه جیش‌العدل افغانستان منتشر نشده است. طالبان تمایلی برای بحث در مورد این گروه‌ها ندارند. طالبان تاکنون در مواجهه با شبه‌نظامیان و تروریست‌های منطقه‌ای که در جنگ با حکومت افغانستان و ناتو همکاری داشته‌اند، وارد نشده‌اند. آن‌ها از اینکه فشار به گروه‌های شبه‌نظامی بر اساس درخواست کشورهای منطقه، باعث اتحاد این گروه‌ها با گروه‌های تروریستی دیگر مانند داعش شود، هراسانند. به همین دلیل، طالبان با احتیاط و محتاطه عمل می‌کنند.

از سویی نیز رژیم طالبان، که برای شناسایی بین‌المللی و افزایش تماس و تعامل با کشورهای جهان تلاش می‌کند و هرگونه همکاری با گروه‌های مسلح و تروریستی در منطقه را رد می‌کند. از سوی دیگر، هنوز هیچ سندی از سوی طالبان ارائه نشده است که نشان دهد پایان همکاری با این گروه‌ها فراهم شده است. تنها گروهی که طالبان با آن به صورت مستقیم مبارزه کرده است، شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) است.

حکومت‌های افغانستان کنترل کاملی بر مرزهای این کشور ندارند. به همین دلیل، تردد غیرقانونی، به ویژه در مرزهای ایران و پاکستان، و نگرانی از حرکت و فعالیت گروه‌های تروریستی در میان این سه کشور وجود دارد.

در حکومت طالبان، نیروهای مرزی این گروه بارها منجر به درگیری‌های مرزی در استان‌های نیمروز و هرات شده‌اند. حتی این نیروها حریم زمینی ایران را نیز نقض کرده و تحلیل‌گران نظامی افغانستان زیر حاکمیت طالبان را به‌عنوان یک منطقه حاوی انبار باروت توصیف می‌کنند که این موضوع می‌تواند به بحرانی عظیم در منطقه منجر شود

گروه طالبان از روش‌های تبلیغاتی برای جلب و حفظ انگیزه جهاد و کشتار در میان نیروها و هواداران خود بهره‌مندبرده است. طالبان با روایت اشغال افغانستان و حضور کشورهای کفری (کافر) در افغانستان توانسته است نیروهای زیادی را به خدمت بگیرد. این موضوع باعث نگرانی شده‌است که با ناآرامی در روابط طالبان با کشورهای همسایه، به‌ویژه با جمهوری اسلامی ، طالبان نیروهای جهادی و متحدانشان را به سمت مرزهای شرقی ایران هدایت کنند.

طی دو دهه گذشته، طالبان در جنگ با حکومت افغانستان و نیروهای متحدان قدرتمند آمریکا و ناتو شرکت داشتند و در اواخر ماه اوت ۲۰۲۱، مجدداً موفق به کنترل بر افغانستان شدند. با این حال، پاکستان و جمهوری اسلامی از خروج نیروهای آمریکا و ناتو از افغانستان خرسند بودند، اما این دو کشور در نظر نگرفته بودند که تهدید تروریسم به دلیل حاکمیت طالبان ممکن است افزایش یابد. گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی در منطقه از پیروزی طالبان در افغانستان الهام گرفته‌اند و با حملات خود در تلاش برای سقوط نظام‌های منطقه با بهره‌گیری از نیروهای نظامی می‌باشند.

پاکستان، به عنوان یکی از حامیان اصلی گروه طالبان، با افزایش روزافزون خشونت گروه‌های تندرو و تروریستی روبرو است، و همچنین گروه جیش‌العدل نیز حملات خود را به سمت ایران ادامه می‌دهد.