یک سال پس از قتل مهسا امینی، اعتراضات آرام‌تر از آن چیزیست که خیلی‌ها آرزو می‌کردند اما هنوز وجود دارد

اعتراضات سراسری در ایران چه شد؟

 اعتراضات در سراسر استانهای ایران گسترش یافت و به عنوان مهمترین چالش جمهوری اسلامی از زمان تأسیس انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ تلقی می‌شود. هر چند که اعتراضات در ایران منجر به سرکوب توسط نیروهای امنیتی با صدها کشته و هزاران بازداشت شد، اما هنوز ادامه دارد.

پیش از سالگرد مهسا امینی، دولت بایدن تحریم‌های جدیدی را علیه اعضای نیروهای امنیتی ایران و نهادهای درگیر در سانسور اینترنتی اعلام کرد.

در همین حال، بسیجی‌ها، شبه‌نظامیان داوطلب سپاه پاسداران پیش از سالگرد خیزش سراسری به خیابانها ریخته بودند چراکه خامنه‌ای و رئیسی هشدار داده بودند که معترضان با «هزینه‌های زیادی» مواجه خواهند شد.

با این حال، گزارش ها می گویند که اعتراضات هفتگی همچنان ادامه دارد. 

دونا جی.ان. (یک زن ترنس)، معترضی که به خوبی به یاد دارد سال گذشته به خیابان آمده بود، گفت علیرغم این تصور که بعضی‌ها فکر می‌کنند که اعتراضات شکست خورده اما ادامه دارد. خیزش سراسری، ایران را به سمت بهتر شدن تغییر داده است.

به عنوان نمونه، گروه‌های ال‌جی‌بی‌تی‌کیو (LGBTQ+) ایران آشکارتر از همیشه به اعتراضات پیوستند، و این به دونا شهامت داد تا ریسک کند.

ایمن اسماعیل: وقتی به تظاهرات ملحق شدید، برای شما چگونه بود؟ میشه دقیقا بگی چی دیدی؟

ایمن اسماعیل، ترنس و معترض دیگری گفت: من دو بار به جریان اعتراضات در یک شهر کوچک پیوستم. هر دو بار، من با سرکوب و خشونت زیاد از سوی پلیس و نیروهای امنیتی رژیم مواجه شدم. بسیار خشونت آمیز بود، اما ما البته از آنها چنین انتظاری داشتیم. ما در طول ۴۴ سال گذشته بارها دیده‌ایم که آنها چگونه به اعتراضات واکنش نشان می‌دهند.

در طول ۴۴ سال عمر جمهوری اسلامی هر یک از ما به زندگی و تجربیات زندگی خود تحت تبعیض نگاه می‌کردیم. در ایران شما می‌توانید به دلیل جنسیت، قومیت، هویت جنسی یا مذهب خود مورد تبعیض قرار بگیرید. همه به نوعی تبعیض را تجربه می کنند و من نیز از این قاعده مستثنی نیستم.

به زندگی خود فکر کردم و اینکه تحمل این دیکتاتوری ممکن است روزی مرا بکشد چقدر سخت است. پس من برای جان خودم و امثال خودم اعتراض کردم. به نظر می رسید که ما در حال شروع یک انقلاب هستیم، زیرا معترضانی که گرد هم آمده بودند، از انواع و اقسام پیشینه ها بودند و اختلافات زیادی داشتند و بسیار متفاوت تر از اعتراضات قبلی بودند.

چطور به اعتراضات پیوستی؟ بلافاصله؟ 

ایمن اسماعیل گفت: راستش در ابتدا می ترسیدم به اعتراضات بپیوندم. ناگهانی نبود فکر کردم و تصمیمم را گرفتم که به اعتراض بپیوندم. سعی کردم خودم را آماده کنم. لباس اضافه پوشیدم چون پاییز بود و هوا سرد می شد. ماسک و عینک هم زدم.

از رسانه های اجتماعی یاد گرفته بودم که باید از خودم محافظت کنم و اقدامات احتیاطی را انجام دهم، مثلاً تلفن همراهم نبردم و لباس های تیره پوشیدم تا بهتر پنهان شویم. همیشه ترس وجود دارد، مخصوصاً وقتی با پلیس و نیروی امنیتی روبرو می شوید که با کشتن مردم مشکلی ندارند.

اما وقتی به اعتراضات پیوستم، این ترس با این احساس بزرگ وحدت جایگزین شد، و به من کمک کرد تا به پیشروی ادامه دهم. آن احساس همبستگی و اتحاد بین مردم واقعا شگفت انگیز بود.

وقتی در خیابانها روبروی ارتش و پلیس بودیم، نمی توانستیم به هیچ کس به جز یکدیگر تکیه کنیم. ما به هم کمک کردیم تا از سرکوبگران دور شویم و از خطر فرار کنیم. مردمی که کوچه ها را می شناختند، معترضان را برای فرار از نیروهای نظامی و پلیس و موقعیت های خطرناک راهنمایی می کردند.

مردمی که آب داشتند پس از پرتاب گاز اشک آور توسط سپاه، آن را در اختیار سایر معترضان می‌گذاشتند. برخی دیگر موتورسیکلت داشتند و پس از حمله نیروهای امنیتی از آن برای فراری دادن معترضان در معرض خطر استفاده می کردند.

این طولانی‌ترین اعتراضات پایدار در ایران از آغاز حکومت جمهوری اسلامی بود. من به مردمم افتخار می کنم یک سال از آغاز آن اعتراضات اولیه می گذرد.

آیا از آن زمان تاکنون چیزی در ایران تغییر کرده است؟

بعضی چیزها تغییر کرده است. تابستان امسال، متوجه شدم که بسیاری از زنان و افراد ترنس احساس آزادی بیشتری برای پوشیدن آنچه می خواهند بپوشند، دارند. مقاومت با این اقدامات در زندگی روزمره ما حفظ شده است. پلیس همچنان به ما حمله می‌کند، اما مردم شجاعانه تر از همیشه علیه آنها عمل می کنند.

بنابراین، همه چیز تغییر کرده است. دولت های دیگر نیز دیده‌اند که این رژیم مورد نظر مردم نیست. اما حکومت ایران به شدت اعتراضات را سرکوب کرده است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که سرکوبگران در آن زمان از گلوله‌های جنگی استفاده می‌کردند و علنا طی محاکمه‌های ناعادلانه با اعدام افراد بی‌گناهی که در تظاهرات شرکت داشتند، سعی در ارعاب داشتند.

آیا سرکوب، تأثیر وحشتناکی را که دولت امیدوار بود داشته باشد داشت؟

روی ما تاثیر گذاشت باعث ترس و افسردگی ما شد. از تماشای ادامه خشونت حکومت با این اعدام ها احساس کمرنگ شدن کردم. اما تمام آن خشونت ها، دستگیری ها و کشتارها و زندان ها، هیچ کمکی برای فرونشاندن خشمی که مردم را به مبارزه علیه دولت سوق می دهد، نکرده است.

مثلاً چند زن دور هم جمع می شدند و می رقصیدند. افراد دیگر در ملاء عام یکدیگر را در آغوش گرفتند و شکلات به هم می‌دادند. این‌ها چیزهای زیبایی از اعتراضات است که دولت از آن متنفر است.

این رژیم، مانند هر دیکتاتوری، وقتی مردم دور هم جمع می شوند و با یکدیگر مهربان هستند، مضطرب می شود. دیدن مردمی که همبستگی و اتحاد نشان می دهند واقعاً آنها را می ترساند.

بنابراین، این گونه است که ما به مبارزه علیه دولت ادامه داده‌ایم. همچنین به ما کمک می‌کند نسبت به آینده احساس خوش‌بینی داشته باشیم و به ما این اطمینان را می‌دهد که می‌توانیم در برابر این دولت روی شانه‌های یکدیگر بایستیم.

آیا هیچ یک از اهداف معترضان محقق شده است؟

برای من هدف اول تغییر رژیم است، زیرا این رژیم اشغالگر است، دلسوز ایران و مردم ایران نیست، مردم هم در ذهن از این رژیم عبور کرده‌اند. آنها هرگز انتخاب مردم ما نبودند. اما درسی که از فعالیت خودم آموخته ام این است که نسبت به هر قدم کوچکی به سوی آینده خوش بین باشم.

شاید در حال حاضر تغییر بزرگی ندیده باشیم. همانطور که می دانید رژیم جمهوری اسلامی همچنان باقی است و ما هنوز در دنیای مردسالار زندگی می کنیم. اما ما همچنان در حال مبارزه هستیم. و من مطمئن هستم که یک روز، حتی پس از مرگ من، هنوز افرادی هستند که به مبارزه ادامه خواهند داد.

یک روز مطمئن هستم که شاهد تغییر رژیم خواهیم بود.

حالا فکر می کنید چه اتفاقی می افتد؟

حتی اگر فردا اعتراضی نباشد، مردم در آینده نزدیک دوباره به خیابانها خواهند آمد. هیچ دیکتاتوری برای همیشه باقی نمی ماند. همه دولت های ظالم سقوط می کنند و مردم همیشه پیروز خواهند شد. بنابراین، من انتظار دارم روزی مردم دوباره مانند سال گذشته و گسترده علیه این حکومت تجمع و اعتراض کنند. ما پیروز خواهیم شد. اما آنچه اکنون مهم است این است که از خود بپرسیم پس از این رژیم چه خواهیم کرد. علاوه بر مبارزه با این دولت، باید تمرین کنیم که با وجود اختلاف نظر یکدیگر را بپذیریم. ما باید تمرین یافتن راه حل ها را از طریق کنفرانس و تحمل نژاد و هویت جنسیتی انجام دهیم، زیرا هدف برابری و آزادی است.

به نظر شما بقیه جهان باید چه نقشی در آن داشته باشد؟

اگر من یک خواهش از جامعه جهانی داشته باشم، این است که به مردم ایران گوش فرا دهند. جوامع ترنس و دگرباش و همچنین زنان ایران در خطر بزرگی هستند. این حکومت، حکومت مردمی نیست. مردم خواهان آزادی و دموکراسی هستند. مردم ایران برای آزادی می جنگند، اما نیاز به حمایت دارند. و اساس این حمایت، شنیدن و توجه به ماست.

به نظر شما بزرگترین تصور غلط در مورد جنبش و اینکه یک سال بعد چگونه است چیست؟

جمهوری اسلامی تبلیغاتی را انجام داده و معترضان را متهم به مخالفت با اسلام، یا مخالف نوع خاصی از دین و علیه یکدیگر کرده است. اما ذکر نمی کنند که بیش از ۱۰۰ نفر را در زاهدان در بلوچستان بعد از نماز جمعه کشتند.

آنها اشاره نمی کنند که هم مراجع سنی را در بسیاری از شهرهای کردستان و هم افرادی را که کلانتری ها را برای تحت فشار قرار دادن پلیس ها برای آزاد کردن آنها ازدحام کرده‌ بودند، دستگیر کردند.

نمونه های بسیار دیگری وجود دارد که نشان می دهد آنها چقدر در تداوم این افسانه اشتباه می کنند. امروزه بسیاری از مردم ایران آزادتر فکر می کنند و سکولاریسم را وسیله ای برای مبارزه با تعصب مذهبی می دانند.

بنابراین، در این شرایط، مردم از تساهل بین مذاهب مختلف صحبت می‌کنند که مورد تبعیض قرار گرفته‌اند، مانند جامعه بهایی که به طور سیستماتیک حقوق اساسی آنها را ربوده‌اند.

وقتی در خیابان بودم، دیدم از گروه‌های مختلف، مذهبی‌ها، افرادی مثل من که مذهبی نیستند و همچنین مردمی از قومیت‌های مختلف، افراد فقیر و ثروتمند، همه در همبستگی دور هم جمع شده‌اند. جنگ داخلی بین مردم وجود ندارد. فقط یک جنگ وجود دارد و مردم علیه دولت هستند.

اعتراضات سراسری در ایران چه شد؟ سرکوب سالگرد اعتراضات سراسری  سرکوب سالگرد اعتراضات سراسری  سرکوب سالگرد اعتراضات سراسری  سرکوب سالگرد اعتراضات سراسری  سرکوب سالگرد اعتراضات سراسری  سرکوب سالگرد اعتراضات سراسری  سرکوب سالگرد اعتراضات سراسری  سرکوب سالگرد اعتراضات سراسری  سرکوب سالگرد اعتراضات سراسری