تحلیلگران میگویند چه با دادن برگه های رای خالی یا رای دادن به نامزدهای حاشیه ای، ایرانیان ناامیدی خود را از وضعیت موجود ثبت کردند

نیویورک تایمز: در انتخابات جمهوری اسلامی، ایرانیان خشم خود را بر سران حاکم تخلیه کردند

تحلیلی از نتایج انتخابات پارلمانی نشان می‌دهد که ایرانی‌ها به محافظه‌کاران حاکم رژیم توبیخ شدیدی داده‌اند، میلیون‌ها ایرانی رای را تحریم کرده‌اند و یک جناح راست افراطی به دستاوردهای قابل توجهی دست یافته است.

بسیاری از نمایندگان معروف محافظه کار، از جمله رئیس فعلی مجلس، محمدباقر قالیباف، فرمانده سابق سپاه پاسداران، شاهد کاهش شدید تعداد آرای خود در رای گیری هفته گذشته بودند و در بسیاری از موارد در تلاش برای انتخاب مجدد شکست خوردند.

در بسیاری از شهرها از جمله پایتخت تهران، آنقدر آرای سفید ریخته شد که برخی از سیاستمداران به شوخی گفتند که باید چند کرسی مجلس را برای پاسخگویی به رای خالی گذاشت.

شاید حتی قابل توجه تر، ظهور بسیاری از نامزدهای فوق محافظه کار بود. در تهران، یکی از چهره‌های جوان تلویزیون حکومتی، امیرحسین ثابتی که هیچ تجربه سیاسی نداشت و واقعی بودن همه‌گیری ویروس کرونا را انکار می‌کرد، شامل می‌شد.

روحانی، محمود نبویان، که مخالف توافق هسته ای جمهوری اسلامی با قدرت های جهانی بود و گفت که این کشور برای مقابله با اسرائیل به سلاح هسته ای نیاز دارد و یک روحانی دیگر به نام حمید رسایی که گفته بود معترضان قیام گسترده زنان در سال ۲۰۲۲ و همچنین یکی از مشهورترین بازیگران زن ایران باید اعدام شوند.

جمهوری اسلامی یک حکومت دین سالار با سیستم حکومتداری موازی است که در آن نهادهای منتخب توسط شوراهای انتصابی نظارت می شوند. سیاست‌های کلیدی کشور در زمینه‌های هسته‌ای، نظامی و امور خارجی توسط رهبر انقلاب، علی خامنه‌ای و شورای عالی امنیت ملی تعیین می‌شود، در حالی که سپاه پاسداران نفوذ گسترده‌ای بر اقتصاد و سیاست دارد.

نفوذ مجلس محدود است و عمدتاً بر مسائل اجتماعی و اقتصادی متمرکز است. تحلیلگران می گویند، اما انتخابات پارلمانی همچنان به عنوان شاخصی از احساسات عمومی مهم است که در این مورد بر نخبگان روحانی و نظامی حاکم و کل نظام تاثیر گذاشته است.

ابوالفضل حاجی زادگان، جامعه شناس در تهران، در مصاحبه ای گفت که در تصویر بزرگتر، شاهد بحران نمایندگی هستیم و افزود که تحریم رأی دهندگان گسترده شده و به ناامیدی طبقه متنوع اقتصادی و اجتماعی وارد شده است. به نظر می رسد همه سیاستمداران حرفه ای و گروه ها و احزاب سیاسی فعلی اعتبار خود را از دست می دهند.

مشارکت رای دهندگان یکی از شاخص های مهم حمایت از رژیم است، هرچند منتقدان مقامات را به افزایش مصنوعی مجموع ها متهم می کنند. وزارت کشور که این انتخابات را اداره می کند، گفت که ۴۱ درصد از واجدین شرایط رای دادن در سراسر کشور رای داده اند و آرای سفید تنها ۸ درصد را تشکیل می دهد. این وزارتخانه اعلام کرد مشارکت در تهران حدود ۲۵ درصد بوده است در حالی که سایر شهرهای بزرگ حدود ۳۰ درصد گزارش داده اند.

در مقابل، بیش از ۷۰ درصد از ۵۶ میلیون واجد شرایط رای دادن ایران در زمان انتخاب رئیس جمهور حسن روحانی در سال ۲۰۱۷ رأی دادند.

فعالان برجسته، سیاستمداران و مخالفان، از ایرانیان خواسته بودند که رای را به عنوان نوعی اعتراض تحریم کنند. بسیاری از مردم عادی ایرانی از این روش پیروی کردند و در مصاحبه‌ها و پست‌های رسانه‌های اجتماعی گفتند که پس از سال‌ها رای دادن مشتاقانه در انتخابات قبلی به نامزدهایی که وعده تغییر داده‌اند اما نتوانستند عمل کنند، ناامید شده‌اند.

از زمان انتخابات روز جمعه، واحد پول ایران در برابر دلار کاهش بیشتری یافته است، که نشانگر تورم و کاهش قدرت خرید ایرانی‌هایی است که از قبل تحت فشار اقتصادی تحریم‌ها و فساد رنج می‌برند.

مقامات بلندپایه رژیم از حضور رای دهندگان و رد نامزدهای شناخته شده نگران نبودند. علی خامنه‌ای که از مردم خواسته بود تا حضور یابند و رای دهند، گفت که این انتخابات یک پیروزی حماسی بر دشمنان ایران است.

اما برخی دیگر از جمله برخی چهره های سرشناس این ادعا را آشکارا به سخره گرفتند. محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور محافظه‌کار سابق، که به یکی از منتقدان سرسخت حکومت تبدیل شده است، در ویدئویی گفت که چرخش رسمی در انتخابات باعث شد تا برای خودش و کشور متاسف شود.

چه پیروزی؟ او درخواست کرد. کنار گذاشتن مردم پیروزی نیست، بزرگترین شکست است.

نارضایتی رای دهندگان همچنین در انتخابات جداگانه ای برای مجلس خبرگان، یک نهاد روحانی متشکل از ۸۸ نفر که در نهایت پس از مرگ علی خامنه‌ای جانشین وی را معرفی می کند، ظاهر شد. سه تن از روحانیون برجسته با چندین دهه مسئولیت در وزارت‌های اطلاعات، دادگستری و کشور، از جمله صادق آملی لاریجانی، فرزند یک خانواده سیاسی با نفوذ و رئیس شورای انتصابی که بر کار دولت نظارت می‌کند، انتخاب نکردند.

بسیاری از ایرانیان، از جمله تحلیلگران و سیاستمداران، نسبت به آرای حکومت، چه در مورد مشارکت و چه در برگه های سفید، ابراز تردید کردند. آنها گفتند که مراکز رای‌گیری خالی، بی‌تفاوتی و خشم گسترده، و گزارش‌هایی که به رسانه‌های خبری حکومتی درمورد تعداد بالاتر آراهای خالی درز کرده بود، حاکی از دستکاری رژیم در اعداد برای حفظ چهره است.

سعید شریعتی، تحلیلگر سیاسی و از اعضای یک حزب سیاسی اصلاح طلب، در مصاحبه ای از تهران گفت که آرای سفید نیز نوعی رای اعتراضی است. او گفت که اگر از کل آرا کسر شود، مشارکت واقعی در سراسر کشور حدود ۳۰ درصد خواهد بود.

شریعتی گفت من واقعا امیدوارم پیام ملت شنیده و درک شود، اما تجربه من خلاف این را ثابت می کند.

خبرگزاری مهر اعلام کرد ۱۲ درصد آرا در تهران سفید بوده است. کاندیدای برتر تهران، نبویان، روحانی که خواستار توسعه سلاح هسته‌ای بود، طبق نتایج رسمی حدود نیم میلیون رای به دست آورد، این رقم تنها بخش کوچکی از آرا را در یک شهر حدود ۱۰ میلیون نفری را نشان می‌دهد.

حدود ۴۵ کرسی از ۲۹۰ کرسی پارلمان در این هفته بلاتکلیف ماندند، زیرا نامزدهای پیشتاز نتوانستند ۲۰ درصد از کل آرای واجد شرایط را که آستانه لازم برای انتخاب شدن است، کسب کنند. وزارت کشور گفت که دور دوم برای این کرسی ها در ماه آوریل یا می برگزار خواهد شد.

انتخابات در ایران در مقایسه با استانداردهای کشورهای دموکراتیک هرگز آزاد و منصفانه نبوده است، زیرا کاندیداها از یک فرآیند بررسی دقیق تحت کنترل رژیم عبور می کنند. اما تا سال ۲۰۲۰ که محافظه کاران به سمت تحکیم قدرت حرکت کردند تا حدی رقابتی و غیرقابل پیش بینی باقی ماندند.

انتخابات این ماه شاهد رد صلاحیت نامزدهای بیشتری بود. جبهه اصلاح طلبان، حزب چتر حمایت از جناح های اصلاح طلب، گفت که هیچ نامزدی در انتخابات ندارد. رقابت اساساً بین محافظه کاران بود. و این بر ترکیب مجلس تأثیر می گذارد.

ما شاهد رادیکالیزه شدن مجلس هستیم. علی اکبر موسوی خوئینی ها، نماینده سابق ایران از جناح اصلاح طلب که اکنون در آمریکا در تبعید به سر می برد، گفت اقلیت کوچک تری از افراط گرایان بر اکثریت مردمی حکومت خواهند کرد که خسته شده اند و خواهان تغییر کامل هستند.

محمد خاتمی، رئیس جمهور سابق، بنیانگذار جنبش اصلاحات، با رای ندادن افکار عمومی را شگفت زده کرد. خاتمی روز سه شنبه در دیدار با اعضای حزب سیاسی خود گفت که او نیز رأی را تحریم کرده است، زیرا می خواهد در کنار مردم بایستد و نمی خواهد دروغ بگوید.

خاتمی با توجه به متنی که به زبان فارسی در رسانه های خبری منتشر شده است، گفت بر اساس اعداد رسمی می‌توان گفت که اکثریت مردم ایران از وضعیت موجود و حاکمیت فعلی ناراضی هستند و این به ما امید چندانی به آینده نمی‌دهد.

نیویورک تایمز: در انتخابات جمهوری اسلامی، ایرانیان خشم خود را بر سران حاکم تخلیه کردند