در آتش‌سوزی زندان اوین چه گذشت؟
در گزارش‌های رسمی دست‌کم چهار نفر کشته و ۶۱ مجروح شدند
روایت برخی از زندانیان از آتش سوزی، تیراندازی و هجوم نیروهای سرکوب به داخل زندان
آتش سوزی زندان اوین منجر به کشته شدن دست‌کم چهار نفر و جراحت ۶۱ نفر دیگر شد
قوه قضائیه ایران روز یکشنبه اعلام کرد که دست‌کم چهار زندانی ایرانی در آتش سوزی شبانه در زندان بدنام اوین تهران جان خود را از دست دادند که به تشدید تنش‌ها پس از گذشت یک ماه از اعتراضات سراسری در پی کشته شدن مهسا امینی منجر شد.
مقامات ایرانی علت آتش‌سوزی را «شورش و درگیری» میان زندانیان می‌دانند، اما گروه‌های حقوق بشری می‌گویند که اعتقاد چندانی به روایت رسمی رویدادها ندارند.
به گزارش میزان چهار زندانی بر اثر استنشاق دود ناشی از آتش سوزی جان باختند و ۶۱ نفر مجروح شدند.
خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضاییه افزود که چهار نفر دیگر در وضعیت «بسیار وخیم» هستند اما آتش خاموش شده است.
در تصاویر ویدئویی منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی صدای تیراندازی و انفجار در طول آتش سوزی از داخل مجتمع شنیده می‌شد، در حالی که ساختمان زندان با شعله‌های آتش روشن شده و باحجم عظیمی از دود احاطه شده بود.
اوین که به بدرفتاری با زندانیان سیاسی معروف است، علاوه بر زندانیان سیاسی محل نگهداری زندانیان خارجی و هزاران نفر از افراد محکوم به جرایم کیفری است. صدها نفر از کسانی که در جریان تظاهرات اخیر و در سرکوب جامعه مدنی دستگیر شده‌اند به اوین فرستاده شده‌اند.
خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران یکشنبه ۲۴ مهر در گزارشی از وقایع شب گذشته زندان اوین مدعی شد که صدای انفجارهای به گوش رسیده مربوط به فرار تعدادی از زندانیان و گرفتار شدنشان در میدان مین اطراف زندان بوده که روزنامه شرق به نقل از یک منبع مطلع آن را تکذیب کرده است.
شب گذشته صدای چندین انفجار، تیراندازی ممتد از زندان اوین به گوش رسید و بر فراز این زندان آتش و دود دیده شده بود.
همچنین گزارش‌هایی مستند بر تصاویر از انفجارهایی که داخل مجتمع زندان را تکان داد، صدای شلیک گلوله و حتی شلیک یک پرتابه از بیرون به داخل زندان منتشر شده است.
بستگان زندانیان و گروه های حقوق بشری در مورد وضعیت زندانیان به شدت ابراز نگرانی کردند.
آتنا دائمی فعال حقوق بشر ایران که خود از زندانیان قدیمی اوین است، در توییتر نوشت که در ساعات اولیه روز یکشنبه چندین اتوبوس و آمبولانس در حال خروج از زندان دیده شدند.
اوین:
حدودا ساعت ۴ چند آمبولانس و دو اتوبوس تحت الحفظ با پشتیبانی نیروهای امنیتی از زندان خارج شدند که نمیدانیم چه کسانی داخل آنها بودند و مقصد کجا بوده. راه ها از ساعت ۶ صبح باز شده اما سپاه در چند نقطه ایست بازرسی گذاشته. #مهسا_امینی— Atena Daemi (@AtenaDaemi) October 16, 2022
خانم دائمی گفت که برخی از زندانیان در بند ۸ که محل نگهداری زندانیان سیاسی است به زندان دیگری منتقل شده اند.
طبق توییتی که خانم آتنا دائمی منتشر کرده است بستگان زندانیان بند زنان برای ساعات ملاقات به اوین رفته بودند، اما مقامات از دسترسی آنها ممانعت کردند و در نتیجه خانواده ها حاضر به ترک محل نشدند. به گفته خانم دائمی مقامات به خانواده ها گفته‌اند که زندانیان «خوب هستند، اما تلفن ها خراب است.» خانم دائمی بعداً در توییتی نوشت که برخی از زنان زندانی با خانواده های خود تماس گرفته اند.
یکشنبه ها روز ملاقات بند زنان زندان اوین است اما به هیچ یک از آنان تا کنون نه ملاقات داده اند نه تلفن! #مهسا_امینی
— Atena Daemi (@AtenaDaemi) October 16, 2022
همسر نیلوفر حامدی روزنامه‌نگار ایرانی که ماه گذشته خبر بستری شدن مهسا امینی در بیمارستان را منتشر کرد، در توییتر خود نوشت که روز یکشنبه موفق شده با همسرش تماس بگیرد.
#نیلوفر_حامدی چند دقیقه پیش با من تماس گرفت. حال او خوب است. او گفت نمی‌داند دیشب چه اتفاقی در #اوین افتاده اما صداها و شرایط بسیار ترسناک بوده است.
نیلوفر در بند ۲۰۹ #زندان_اوین است و هیچ خبری از دیگر بندها و سلول‌ها نداشت.— محمدحسین آجورلو (@mohamadhosein_2) October 16, 2022
کایلی مور گیلبرت (Kylie Moore-Gilbert) پژوهشگر و استاد دانشگاه استرالیایی که بیش از ۸۰۰ روز در ایران در اوین زندانی بود، به خبرگزاری فرانسه گفت که شنیده است همه زنان زندانی سیاسی در امنیت هستند.
مصطفی نیلی، وکیل، در توییتی گفت تعدادی از زندانیان سیاسی بند ۸ اوین که دیشب از این بند خارج شده بودند از زندان رجایی شهر تماس گرفته و خبر از انتقال به این زندان داده‌اند. آقای نیلی همچنین نوشت که ۱۲ نفر از زندانیان این بند در بهداری اوین بستری هستند.
تعدادی از زندانیان سیاسی بند هشت #اوین که دیشب از بند خارج شده بودند از زندان رجایی‌شهر تماس گرفته و خبر از انتقال خود به این زندان داده‌اند.
خبری نیز شنیده‌ام که ۱۲ نفر از زندانیان بند هشت نیز در بهداری اوین بستری هستند.#مهسا_امینی— مصطفی نیلی (@MostafaNili58) October 16, 2022
یک منبع آگاه نزدیک به خانواده سپیده قلیان، زندانی سیاسی در اوین گفت که او در تماسی گفته است که «دیشب وضعیت زندان مثل جنگ بود.»
به گفته خانم قلیان «آن قدر سروصداهای مهیب می‌آمد که بعضی برای نجات خود در را شکستند و خود را به محوطه هواخوری رساندند. ولی تک تیراندازها شلیک می‌کردند و گاز اشک آور می‌زدند.»
خانم قلیان گفت که حشمت‌الله حیات‌الغیب، مدیرکل زندان‌های استان تهران «خودش را انداخت جلوی گارد که نریزند داخل و می‌گفت من مدیر کل سازمان زندان‌ها هستم ولی کو گوش شنوا… وقتی با مقاومت حیات‌الغیب مواجه شدند، گاز اشک‌آور و تیر هوایی می‌زدند.»
جعفر پناهی فیلمساز ایرانی برنده جایزه و مصطفی تاج زاده سیاستمدار اصلاح طلب نیز از جمله افرادی هستند که گمان می رود در اوین نگهداری می شوند؛ گاهی به دلیل زندانی بودن بسیاری از روشنفکران در اوین به مردم به آن «دانشگاه اوین» می گویند.
اگنس کالامار (Agnes Callamard) دبیرکل عفو بین‌الملل تاکید کرد که مقامات ایرانی «وظیفه قانونی دارند که به جان و سلامت همه زندانیان احترام بگذارند و از آن محافظت کنند.»
گروه های حقوق بشری گزارش دادند که در همبستگی با بازداشت شدگان اوین شامگاه شنبه تظاهرات شبانه‌ای در تهران برگزار شد و تظاهرات بیشتری نیز در روز یکشنبه از جمله در دانشگاه تهران شکل گرفت.
تظاهرکنندگان در ویدئویی که در شبکه های اجتماعی دست‌به‌دست می شود شعار می دهند «یک آتش سوزی دیگر سینما رکس در حال وقوع است» که به آتش سوزی مرگبار سال ۱۹۷۸ (۲۸ مرداد ۱۳۵۷) در یک سالن سینما در آبادان اشاره دارد که صدها کشته برجای گذاشت و به عقیده برخی عامل آغاز انقلاب ۱۹۷۹ بود.
اعتراضات سراسری ایران با سرکوب وحشیانه دولتی مواجه شده است. گروه های حقوق بشر اعلام کردند که حداقل ۲۴۰ معترض از جمله ۳۲ خردسال در تظاهرات ضد دولتی کشته شده اند. خبرگزاری هرانا روز شنبه اعلام کرد که بیش از ۸۰۰۰ نفر در ۱۱۱ شهر و شهرستان دستگیر شده اند. مقامات آمار تلفات را منتشر نکرده اند.
آتنا دائمی نیلوفر حامدی جعفر پناهی آتنا دائمی جعفر پناهی نیلوفر حامدی آتنا دائمی جعفر پناهی نیلوفر حامدی سپیده قلیان سپیده قلیان سپیده قلیان
