معامله تسلیحاتی روسیه و جمهوری اسلامی می تواند یک برد برد برای مسکو و تهران باشد

خرید سوخو ۳۵ و هلی‌کوپتر می ۲۸ از روسیه قطعی شد

جمهوری اسلامی بار دیگر ادعا کرده است که به زودی بزرگترین خرید سخت افزار نظامی خود را از روسیه در بیش از ۳۰ سال گذشته را دریافت خواهد کرد. تکمیل فروش به موقع می تواند برای مسکو و تهران به یک برد برد تبدیل شود یا حداقل چهره این دو پایتخت آشفته را نجات دهد.

سرتیپ مهدی فرحی معاون وزیر دفاع جمهوری اسلامی روز سه شنبه گفت تمهیدات خرید جنگنده های چند منظوره سوخو-۳۵، بالگردهای تهاجمی می-۲۸ و جت های آموزشی یاک-۱۳۰ برای نیروهای مسلح عادی این کشور نهایی شده است.

حداقل از سال ۲۰۲۱، گزارش‌های مکرر حاکی از آن بود که جمهوری اسلامی حدود ۲۲ فروند سوخو ۳۵ را که روسیه قبلاً برای انجام سفارشی از مصر ساخته بود، خریداری خواهد کرد که طبق گزارش‌ها توسط قاهره تحت فشار ایالات متحده لغو شده بود. از زمانی که روسیه در فوریه ۲۰۲۲ حمله سرنوشت‌ساز خود به اوکراین را آغاز کرد، مسکو مشارکت دفاعی بی‌سابقه‌ای با تهران ایجاد کرد.

برخلاف گذشته، این تسلیحات عمدتاً از تهران به مسکو می‌رفت و جمهوری اسلامی هزاران مهمات سرگردان، پهپادهای منفجره یکبار مصرف، که در اصطلاح عامیانه به آنها پهپادهای «انتحاری» یا «کامیکازه» گفته می‌شود برای استفاده علیه اوکراین تأمین می‌کرد. فقط در این ماه، روسیه بزرگترین حمله پهپادی خود را به کیف تا به امروز با استفاده از ۷۵ پهپاد شاهد ساخت جمهوری اسلامی را انجام داد.

در حالی که گزارش شده است که روسیه میلیون‌ها دلار پول نقد به جمهوری اسلامی تحویل داده و ظاهراً تسلیحات غربی را که تهران می‌توانست مهندسی معکوس کند، مانند موشک ضد تانک جاولین را به تصرف خود درآورده است، هیچ نشانه‌ای از جنگنده‌ها وجود نداشت.

کاخ سفید در اواخر سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که روسیه می تواند ظرف یک سال تحویل را آغاز کند. یک مقام جمهوری اسلامی حتی به تسنیم گفته است که اولین هواپیما می تواند در اوایل مارس ۲۰۲۳ و در زمان جشن سال نو ایرانیان وارد شود.

در تابستان گزارشی توسط یک روزنامه نگار مقیم تهران به نقل از مقامات جمهوری اسلامی منتشر شد که مدعی شد تهران ۵۰ فروند Su-35 را قبل از جنگ اوکراین سفارش داده است اما هرگز هیچ تحویلی دریافت نکرده است و ظاهراً باعث شرمساری زیادی در تهران شده است.

با این وجود، برخی نشانه‌ها وجود داشت که روسیه در اوایل سپتامبر با تحویل دو جت، گام‌های کوچکی برای تحقق پایان توافق برمی‌داشت. آنها سوخوهای ۳۵ مورد انتظار نبودند، اما اولین یاک-۱۳۰هایی بودند که تهران سفارش داده بود. این تحویل نشان داد که سفارش Su-35 در نهایت می تواند دنبال شود.

آخرین اظهارات فرحی جالب است زیرا روشن می کند بالگردی که جمهوری اسلامی در نهایت انتخاب کرده Mi-28 است، همانطور که در ژانویه در این فضا پیش بینی شده بود. احتمالاً Mi-28 به Ka-52 ترجیح داده می شود که در اوکراین متحمل خسارات قابل توجهی شد. مصر همچنین از ۴۶ فروند Ka-52 که در سال های اخیر سفارش داده بود، ناراضی بود.

در بیانیه فرحی روشن نشد که آیا جمهوری اسلامی نیز دفاع هوایی جدیدی دریافت خواهد کرد یا خیر. گزارش‌های مکرر همچنین نشان می‌دهد که تهران S-400، یک سامانه موشکی دفاع هوایی پیشرفته‌تر از S-300PMU-2 را که در سال ۲۰۱۶ از مسکو دریافت کرد، به عنوان بخشی از قرارداد تاخیری که در ابتدا در سال ۲۰۰۷ امضا شد، دریافت خواهد کرد.

با این حال، به نقل از مقامات ناشناس آمریکایی، وال استریت ژورنال در اوایل نوامبر گزارش داد که ایالات متحده اطلاعاتی در اختیار دارد که نشان می‌دهد گروه مزدور واگنر روسیه قصد دارد به نمایندگی اصلی منطقه‌ای جمهوری اسلامی، به حزب‌الله لبنان، یک سیستم دفاع هوایی میان‌برد پانسیر-S1 ساخت روسیه ارائه کند. یک تحلیل موسسه واشنگتن اشاره دارد که این انتقال ادعایی می‌تواند از نظر سیاسی نشان‌دهنده آخرین همگرایی سیاست روسیه و جمهوری اسلامی در قبال اسرائیل و ایالات متحده باشد.

در صورت تایید، این ترتیب کاملاً بی سابقه نخواهد بود. در سال ۲۰۱۵ گمانه زنی های گسترده ای وجود داشت مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی از فرصتی برای خرید ۳۰۰ تانک اصلی جنگی تی-۹۰ از روسیه برای ارتش عادی خود استفاده خواهد کرد. در عوض، شبه نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تنها ۲۴ نفر تانک را به دست آورد و آنها را به دو گروه مسلح در سوریه، رئیس جمهور بشار اسد، منتقل کرد.

اگر ادعای فرحی به زودی تایید شود، این تحویل می تواند به نفع رژیم تهران و مسکو باشد.

برای تهران، ورود Su-35 های جدید، سوء ظن فزاینده مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی به روسیه بیشتر از آنچه در ازای آن دریافت می کند، می دهد را برطرف می کند و همچنین به نیروهای مسلح عادی خود یک ارتقاء تجهیزات بسیار مورد نیاز را ارائه می دهد. برای مسکو، فروش این تسلیحات پیشرفته ثابت خواهد کرد که با وجود مشکلات متعدد زنجیره تامین که از زمان حمله به اوکراین با آن مواجه بوده، همچنان می تواند قراردادهای صادرات تسلیحات جدید را تضمین کند.

از سوی دیگر، اگر قرارداد با تأخیر طولانی یا نامحدود دیگری مواجه شود، دوباره کاستی‌های اتحاد بی‌سابقه نظامی فنی جمهوری اسلامی و روسیه را برجسته می‌کند و حتی بیشتر ایرانی‌ها را به این نتیجه می‌رساند که این یک رابطه غیرمتقابل یا حتی استثماری است.