نقش چین در معامله عربستان و ایران آزمونی دشوار برای آمریکاست

نقش چین در معامله عربستان و ایران آزمونی دشوار برای آمریکا

توافق غافلگیرکننده ایران و عربستان سعودی برای احیای روابط دیپلماتیک مسیر جدیدی را پیش روی آمریکا قرار خواهد از جمله مسیر احتمالی مهار برنامه هسته‌ای تهران و فرصتی برای جدیدت در آتش بس یمن.

نقش چین به عنوان میانجی صلح در این توافق و منطقه‌ای که ایالات متحده مدت طولانی در آن نفوذ داشته همچنین حاوی عنصری است که مطمئناً مقامات واشینگتن را عمیقاً مضطرب می‌کند.

این قرارداد پس از چهار روز گفتگوهای محرمانه در پکن بین رقبای خاورمیانه اعلام شد.

جان کربی، سخنگوی کاخ سفید روز جمعه گفت که با وجود اینکه واشینگتن مستقیماً در آن دخالتی نداشته، عربستان سعودی مقامات آمریکایی را در جریان مذاکرات با ایران قرار داده است.

روابط بین ایالات متحده و چین بر سر موضوعاتی از تجارت گرفته تا جاسوسی به شدت مورد مناقشه قرار گرفته است و این دو قدرت به طور فزاینده‌ای برای نفوذ در بخش هایی از جهان دور از مرزهای خود رقابت می کنند.

به نظر می رسد کربی دخالت چین در تحولات روز جمعه را کم اهمیت جلوه می دهد و می گوید کاخ سفید معتقد است فشارهای داخلی و خارجی، از جمله بازدارندگی مؤثر عربستان در برابر حملات ایران یا دستیارانش، در نهایت تهران را پای میز مذاکره آورد.

اما جفری فلتمن، مقام ارشد سابق ایالات متحده و سازمان ملل متحد معتقد است بازگشایی سفارتخانه های دو کشور پس از شش سال، مهمترین جنبه این توافق است.

فلتمن، یکی از همکاران موسسه بروکینگز در این رابطه گفت: این توافق دقیقا نقش یک سیلی به صورت دولت بایدن و مدرکی مبنی بر رو به رشد بودن قدرت چین است.

گفتگوهای هسته‌ای

این توافق در حالی صورت می‌گیرد که ایران پس از دو سال تلاش ناموفق ایالات متحده برای احیای توافقنامه ۲۰۱۵ برجام که هدف آن توقف تولید بمب هسته‌ای تهران بود، به برنامه هسته‌ای خود سرعت می‌بخشد.

این تلاش‌ها با سرکوب خشونت‌آمیز اعتراض‌ها توسط مقامات ایرانی و تحریم‌های شدید آمریکا علیه تهران به دلیل اتهامات نقض حقوق بشر پیچیده تر شده است.

برایان کاتولیس از موسسه خاورمیانه گفت که این توافق برای ایالات متحده و اسرائیل “مسیر ممکن جدیدی” برای احیای مذاکرات متوقف شده در مورد موضوع هسته‌ای ایران با یک شریک بالقوه در ریاض ارائه می دهد.

وی افزود: عربستان سعودی عمیقاً نگران برنامه هسته‌ای ایران است. اگر قرار است این گشایش جدید بین ایران و عربستان سعودی معنادار و تاثیرگذار باشد، باید به نگرانی‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران رسیدگی کند، در غیر این صورت گشایش سفارتخانه هیچ تاثیر مثبتی نخواهد داشت.

توافق روز جمعه همچنین امیدها را برای صلح پایدارتر در یمن، جایی که عربستان از سال ۲۰۱۴ به طور گسترده و نیابتی با ایران در نبرد است، زنده می‌کند.

در آوریل سال گذشته در این منطقه با میانجیگری سازمان ملل آتش بس اعلام شد اما نهایتا تا اکتبر یشتر ادامه نداشت.

جرالد فیرستاین، سفیر سابق ایالات متحده در یمن گفت که ریاض “بدون دریافت چیزی (حال یمن باشد یا چیز دیگری) با این موضوع کنار نمی‌آمد.

نقش رو به رشد برای چین

دانیل راسل، دیپلمات ارشد ایالات متحده در امور شرق آسیا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، گفت که دخالت چین در میانجیگری این توافق می تواند «پیامدهای مهمی» برای واشینگتن داشته باشد.

راسل افزود: چین قطعا در هیچ توافقی صرفا برای کمک به میانجیگری برای برقراری یک توافق دیپلماتیک در مناقشه‌ای که به او مربوط نیست وارد نمی شود. اما پس از این چه می شود؟ آیا مقصد بعدی شی جین پینگ مسکو است؟ آیا این توافق به معنی مقدمه تلاش میانجیگری چین برای تافق روسیه و اوکراین است؟

نیسان رفعتی، تحلیلگر ارشد ایران در گروه بین المللی بحران گفت: وقتی صحبت از ایران می شود، مشخص نیست که نتایج برای ایالات متحده خوب باشد یا خیر. اشکال این است که در زمانی که واشینگتن و شرکای غربی او فشارها را علیه جمهوری اسلامی افزایش می‌دهند… تهران باور خواهد کرد که می‌تواند از انزوا درآید و با توجه به نقش چین، از پوشش قدرت‌های بزرگ استفاده کند. دخالت چین قبلاً نیز باعث ایجاد تردید در واشینگتن در مورد انگیزه های پکن شده است.

مایکل مک کال، نماینده جمهوری خواه رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان ایالات متحده، تصویر چین از خود را به عنوان میانجی صلح رد کرد و گفت که چین در این توافق یک ذینفع مسئول نیست و نمی توان به عنوان یک میانجی منصفانه یا بی طرف به او اعتماد کرد.

جان آلترمن، از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی واشینگتن نیز گفت، با این حال مشارکت پکن به درک قدرت و نفوذ فزاینده چین می‌افزاید و به کاهش حضور جهانی ایالات متحده کمک می‌کند.

نقش چین در معامله عربستان و ایران آزمونی دشوار برای آمریکا