آشنایی با جنبشی که ترس وحشت را در منطقه به ارمغان می‌آورد

حزب الله در مرز اسرائیل، چالش و تهدید تازه در خاورمیانه

حزب‌الله، جنبش اسلام‌گرایی که از سوی جمهوری اسلامی حمایت می‌شود، به عنوان یکی از قدرتمندترین نیروهای شبه‌نظامی در منطقه خاورمیانه شناخته می‌شود. این گروه، با مقر اصلی خود در نزدیکی مرزهای اسرائیل و لبنان، توانایی تبدیل شدن به عامل مهم در تنش‌ها و جنگ‌ حماس و اسرائیل را داراست، و ممکن است جرقه‌ای برای درگیری‌های گسترده‌تر در منطقه ایجاد کند.

تأثیرات این مسائل در منطقه مرزی بین لبنان و اسرائیل قابل تشخیص است. این منطقه، جایی است که حزب الله و اسرائیل از زمان شروع جنگ، درگیری‌های مخفیانه را برقرار کرده و تنش‌ها را به حداکثر رسانده‌اند و منطقه را در وضعیت بحرانی قرار داده‌اند.

در اینجا مسائل دیگری درباره حزب الله مورد بررسی قرار می‌گیرد

ریشه‌های گروه حزب الله به زمان حمله اسرائیل به لبنان در سال ۱۹۸۲ بازمی‌گردد. در این سال، نیروهای اسرائیل نزدیک به نصفی از خاک لبنان تجاوز کردند. این تجاوز شامل شهر بیروت نیز بود، جایی که نیروهای اسرائیلی به همراه نیروهای شبه‌نظامی مسیحی لبنانی متحد به جناح راست، بخش غربی پایتخت لبنان را محاصره کردند تا شبه‌نظامیان فلسطینی را از آن منطقه دیگر بیرون کنند.

بر اساس گزارش‌های اخیر، عملیات اسرائیل منجر به کشته شدن بیش از ۱۷,۰۰۰ نفر شد و تحقیقات انجام شده توسط اسرائیل درباره کشتار در اردوگاه آوارگان بیروت در مناطق صبرا و شتیلا، یکی از خونین‌ترین رویدادهای اخیر در تاریخ منطقه معرفی می‌شود.

تحقیقات انجام شده توسط کمیسیون تحقیق کاهان به طور غیرمستقیم اسرائیل را به عنوان مسئول قتل عام مبارزان راستگرای مسیحی لبنانی شناخت. تخمین‌ها برای تعداد کشته‌شدگان در مناطق صبرا و شتیلا متغیر است و بین ۷۰۰ تا ۳,۰۰۰ نفر تخمین زده شده است. در همین حال، هنگامی که اکثریت مبارزان فلسطینی لبنان را ترک می‌کردند، یک گروه از مبارزان شیعه اسلام‌گرا که توسط جمهوری اسلامی تازه تأسیس شده بودند، وارد صحنه سیاسی پرشتاب لبنان شدند.

این گروه خرابکار تأثیر بزرگ و خشنی داشتند. در سال ۱۹۸۳، دو مهاجم انتحاری مرتبط با این گروه به یک پادگان تفنگداران دریایی آمریکا در بیروت حمله کردند و تقریباً ۳۰۰ نفر از پرسنل آمریکایی و فرانسوی و تعدادی غیرنظامی را کشتند.

یک سال بعد، جنگجویان مرتبط با جمهوری اسلامی سفارت آمریکا در بیروت را با بمب منفجر کردند و ۲۳ نفر را کشتند. در سال ۱۹۸۵، این ستیزه جویان به طور رسمی تر در اطراف یک سازمان تازه تأسیس با نام حزب الله متحد شدند.

این گروه به تهران در مورد وفاداری ایدئولوژیک خود هیچ گونه پنهان‌کاری نداشت و به صورت مداوم بودجه‌ای از جمهوری اسلامی دریافت می‌کرد. این کمک به برجسته شدن حزب الله کمک کرد. این گروه در جنگ داخلی لبنان که در سال ۱۹۹۰ به پایان رسید، شرکت کرد و رهبری مبارزه با نیروهای اسرائیلی که جنوب لبنان را اشغال کرده بودند را برعهده گرفت و در نهایت در سال ۲۰۰۰ آنها را از این منطقه بیرون کشاند.

یک نامگذاری تروریستی

در لبنان، حزب‌الله به صورت رسمی به عنوان یک گروه مقاومت تلقی می‌شود که وظیفه مقابله با اسرائیل را بر عهده دارد و بیروت آن را به عنوان دشمن دولت دسته‌بندی می‌کند. با این حال، بسیاری از کشورهای غربی حزب‌الله را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده‌اند، به‌ویژه از زمانی که آرژانتین این گروه را مسئول حمله به سفارت اسرائیل در بوئنوس آیرس در سال ۱۹۹۲ که منجر به کشته شدن ۲۹ نفر شد، و بمب‌گذاری در سال ۱۹۹۴ در یک مرکز جامعه یهودی که منجر به کشته شدن ۸۵ نفر شد، اعلام کرد. هم جمهوری اسلامی و هم حزب‌الله مسئولیت این حملات را رد کردند.

در سال ۲۰۱۱، اعتراضات بهار عربی با شعار دموکراسی به جنگ‌های نیابتی تبدیل شدند که در اکثر مناطق خاورمیانه گسترش یافت. حزب الله به عنوان یک شرکت‌کننده فعال در این جنگ‌های نیابتی شناخته شد و در کنار نیروهای همسو با جمهوری اسلامی در سوریه و عراق مبارزه می‌کرد. بلافاصله پس از آن، چند کشور عربی نیز حزب الله را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کردند، اما این تدابیر به سختی توان گروه حزب الله را کاهش داد.

در طی سال‌ها نبردهای نیابتی، رشد بزرگی را تجربه کرد و از شورشیان چریکی به یک نیروی نظامی منطقه‌ای تبدیل شد.

نحوه ارتباط حزب الله با حماس

حزب الله و حماس همواره در کنار یکدیگر قرار نگرفته‌اند. این دو گروه اسلام‌گرا در جریان قیام سوریه که به یک جنگ داخلی تبدیل شد، در دو طرف مخالف قرار گرفتند. حزب الله به نمایندگی از دیکتاتور سوریه، بشار اسد جنگ می‌کرد، در حالی که شبه‌نظامیان حماس اغلب از مخالفان سنی حمایت می‌کردند.

حزب الله به عنوان یک گروه شیعه اسلامی شناخته می‌شود در حالی که حماس به عنوان یک گروه سنی شناخته می‌شود. پس از پایان جنگ در سوریه در اواخر دهه گذشته، حماس و حزب الله اختلافات خود را کنار گذاشتند.

حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، به صورت مکرر از اتحاد روزافزون بین این دو گروه تعریف کرده است. رهبران حماس در طول سال گذشته چندین بار با حسن نصرالله دیدار کرده اند و ارتباطات عمیق این گروه مستقر در غزه با تهران به طور گسترده شناخته می‌شود.

با رشد نفوذ منطقه‌ای در داخل و همزمان با نبردهای حزب الله در مناطق دورتر، مشکلات در داخل لبنان شروع شد. دوره‌های تکراری بحران‌های اقتصادی و سیاسی در دو دهه گذشته به محبوبیت این گروه خارج از پایگاه حمایتی شیعیان آسیب زدند.

این گروه در معرض مشکلات اقتصادی گسترده‌تری قرار گرفت که نشان داد کمبود توانایی برای مقابله با آن‌ها وجود داشت. این به عنوان یک موانع در مقابل اعتراضات جامعه لبنانی عمل کرد، جامعه‌ای که  نخبگان سیاسی را به جرم فساد متهم می‌کرد و حتی به اعزام نیروی حمایتی برای سرکوب تظاهرکنندگان مسالمت‌آمیز پرداخت.

همچنین حزب‌الله تا حد زیادی در مسدود کردن تحقیقات قضایی در مورد انفجار بندر بیروت در اوت ۲۰۲۰ که بخش‌های گسترده‌ای از این شهر را تخریب کرد، موفق بوده است، اما این امکان وجود دارد که این اقدام برای اهدافی بیش از اندازه مهم باشد.

حزب الله بدون شک موثرترین شریک غیردولتی جمهوری اسلامی است. همچنین با گسترش نفوذ منطقه‌ای، ممکن است به تنهایی تبدیل به یک تهدید نسبت به دشمن دیرینه خود، یعنی اسرائیل، شود.

چرا حزب الله ممکن است در جنگ حماس و اسرائیل درگیر شود؟

هنوز این ابهام وجود دارد که حزب الله آیا به نمایندگی از فلسطین در جنگ بین حماس و اسرائیل دخالت خواهد کرد یا خیر. از یک سو، هدف نهایی حماس که نابودی دولت یهود می باشد مشترک است. از سوی دیگر، حزب الله همه چیز را برای از دست دادن دارد.

اسرائیل همچنان دارای پیچیده‌ترین نیروی نظامی در خاورمیانه است و با حمایت آمریکا از پیشرفته‌ترین تجهیزات نظامی در جهان برخوردار است. علاوه بر این، جنگ اسرائیل با حماس در مورد غزه یک داستان هشدارآمیز است. در پاسخ به حمله تروریستی غافلگیرکننده و گسترده حماس، اسرائیل بیشتر از هر نبرد دیگری با نوار ساحلی محاصره شده غزه را هدف قرار داده است.

این پیام ناراحت‌کننده‌ای برای لبنان ارسال کرده است که هنوز درگیر بحران اقتصادی ویرانگر سال ۲۰۱۹ است که بسیاری از مردم این کشور را در وضعیت بحرانی قرار داده است.

اسرائیل همچنین ممکن است در مورد امتحان شانس خود با گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی مردد باشد. جنگ با حزب‌الله در شمال اسرائیل می‌تواند منجر به شعله‌ور شدن جبهه سوم در بلندی‌های جولان تحت اشغال اسرائیل شود که اسرائیل را از نیروهای هم‌پیمان جمهوری اسلامی، از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شاخه نخبه اش، جدا می‌کند.

به‌رغم این که زرادخانه حزب‌الله ممکن است با اسرائیل برابر نباشد، اما این گروه مجموعه‌ای از موشک‌های هدایت‌شونده با دقت بالا دارد که بسیار پیچیده‌تر از موشک‌های نامرغوب دوران شوروی هستند که در آخرین درگیری خود با اسرائیل در سال ۲۰۰۶ استفاده کردند.

نصرالله ادعا می‌کند که نیروهایش بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نفر هستند، که شامل واحدهای جنگجویان فعال و نیروهای ذخیره می‌شوند. اگر حزب‌الله درگیر جنگ شود، این منجر به درگیری چندجانبه می‌شود و خاورمیانه را به سوی سرزمین‌های ناشناخته سوق می‌دهد که پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی دارد.